งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 127
(2555) ที่ศึกษากรณีการเคลื่ อนไหวทางสังคมของคนหนุ่มสาวที่อยู่ในเครือข่าย
เกษตรกรภาคเหนือ ที่ใช้รูปแบบทางวัฒนธรรมในการต่อสู้เรื่ องการจัดการทรัพยากร
เช่น การจัดการบวชป่า อันเป็นความพยายามแสดงออกซึ่งตัวตนใหม่คือผู้อนุรักษ์
เพื่อโต้แย้งกับตัวตนของการท�ำลายป่าที่สร้างโดยรัฐ
นอกจากนี้ ขบวนการทางศาสนาของกลุ ่มชาติพันธุ์ ที่ เป็นการสร้าง
กลุ่มศาสนาใหม่แยกออกจากศาสนาหลัก ก็ถือได้ว่ าเป็นขบวนการเคลื่อนไหวที่เน้น
การสร้างอัตลักษณ์ที่แตกต่างออกไปจากกลุ่มชาติพันธุ์อื่นและจากกลุ่มชาติพันธุ์
เดียวกันที่ นับถื อศาสนาอื่น กลุ ่มศาสนาใหม่นี้ อาจรวมเรียกว่ ากลุ่ มศาสนา
พระศรีอาริย์ (Millenarian Movements) ซึ่งพบได้ในกลุ่มชาติพั นธุ์หลายกลุ่มเช่น
กะเหรี่ยง ม้ง ลาหู่ ฯลฯ โดยมีลักษณะร่วมคือการมีผู้น�ำที่มีบุญบารมี ความเข้มงวด
ในการปฏิบัติทางศีลธรรม รวมถึงการถือศีลกินเจ การมองสังคมปัจจุบั นว่าเป็ น
สังคมที่เสื่อม และรอคอยการเกิดขึ้นของสังคมใหม่ที่ดีกว่าเดิมภายใต้ การน�ำของ
พระศรีอาริย์ ซึ่งเป็นพระพุทธเจ้าองค์ ที่ 5 หรือของพระเยซูที่ จะกลับมาเกิด ขบวนการ
เคลื่อนไหวเหล่านี้ บางขบวนการก็เกิดขึ้นมานานแล้ว แต่ยังมีความต่ อเนื่องมาจนถึง
ปัจจุ บันแม้ ว่าจะมีการปรับปรุงเนื้อหาและรูปแบบบางอย่าง อั นเนื่องมาจาก
สถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปเช่นเรื่องของการเปิดพรมแดน ตัวอย่างงานศึกษา
ลัทธิฤาษีในกลุ่มกะเหรี่ยงทางตะวันตกของประเทศไทยและในรัฐกะเหรี่ยงซึ่งอยู่ทาง
ตะวันออกของประเทศพม่าของ Kwanchewan (2013) งานศึกษาลัทธิดูเว และแลแก
ของ Hayami (2011) งานศึกษาเรื่องครูบาบุญชุ่มซึ่งได้รับความเชื่อถืออย่างมากใน
กลุ่มไทใหญ่และไทลื้อของ Cohen (2000) และขบวนการศาสนาแบบพระศรีอาริย์ของ
กลุ่มลาหู่ที่หันมาเชื่อถือและเข้าร่วมในขบวนการครูบาบุญชุ่ม โดย Kataoka (2013)