122 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
และวิธีการจัดการทรั พยากรธรรมชาติที่ยั่งยืนโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มกะเหรี่ยง
หรือที่ภายหลังมีการรณรงค์ให้ใช้ค�ำเรียกชื่ อกลุ่มว่า ปกาเกอะญอ ซึ่งเป็นภาษา
กะเหรี่ยงสะกอที่แปลว่า “คน” ผลงานที่ อธิบายภูมิปัญญาการท�ำไร่ของคนกะเหรี่ยง
มีหลายเล่ม เช่น ผลงานของปิ่นแก้วที่บรรยายถึงกระบวนทั ศน์ในเรื่องระบบนิเวศน์
ของชาวบ้านที่ต่างกั บของทางการ (Pinkaew 2002) งานของเจษฎา โชติกิจภิวาทย์
(2542) ที่ยื นยันว่า ระบบการท� ำไร่หมุ นเวียนของปกาเกอะญอสามารถสร้าง
หลักประกั นและความมั่นคงในการยังชีพของชาวกะเหรี่ยงมาอย่างยาวนานและ
สามารถสะสมความหลากหลายของพันธุกรรมทางชีวภาพไว้ได้อย่างดีมาก
อย่ างไรก็ดี การสร้างวาทกรรมตอบโต้รัฐในกรณีของชาวกะเหรี่ยง โดย
สร้างภาพตัวแทนของการเป็นกลุ ่มชาติพันธุ์ที่มีรากฐานทางความเชื่อและวัฒนธรรม
และจิตส� ำนึกในการอนุรักษ์ป่า ก่อให้เกิดการถกเถียงกั นกว้างขวาง โดยเริ่ มจาก
ข้อวิพากษ์วิจารณ์ของ Walker (1999) ที่ว่าภาพของการท�ำไร่หมุนเวียนซึ่งถือเป็นการ
อนุรักษ์ป่าของกลุ่มกะเหรี่ยงที่เขาเรียกว่า “ฉันทามติกะเหรี่ยง” (Karen consensus)
นั้น เป็นภาพที่ ตรงกันข้ามกั บความเป็นจริ งที่คนกะเหรี่ ยงจ�ำนวนไม่น้อยได้ท�ำ
การเกษตรแบบใช้ที่ดินซ�้ำอยู่กับที่ ปลูกพืชเศรษฐกิจและมีการแลกเปลี่ยนค้าขาย
มานานแล้ว ดังนั้นการสร้างภาพของกะเหรี่ยงที่ผูกติดกับการท�ำไร่หมุนเวียนดังกล่าว
จะไม่ได้ผลในการต่อสู้เพื่อช่วงชิงทรัพยากรป่ า ข้อเสนอที่ว่าคนกะเหรี่ยงจ�ำนวนหนึ่ง
ไม่ได้ท�ำไร่หมุนเวียนต่อไปแล้ว ได้รั บการสนับสนุนในทางข้ อมูลจากงานศึกษา
กะเหรี่ยงในที่ต่างๆ เช่น งานของ Hayami (1997) ซึ่งศึกษากะเหรี่ยงที่บ้านวั ดจันทร์
อ� ำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ที่เห็นว่ าความเป็นชุมชนและวัฒนธรรมของ
คนกะเหรี่ยงที่แสดงออกในพิธีกรรมและวาทกรรมนั้นได้ถูกท�ำให้เป็นกลยุทธใน
การแก้ไขปัญหาความแตกต่างทางชนชั้นและการเริ่มมีลักษณะปัจเจกที่เกิดขึ้นใน
ชุ มชนเอง นอกจากนี้ในชุมชนก็ไม่ได้มี ความคิดเห็นหรือมีเสียงเดี ยวกันเสี ยทั้งหมด
ภาพพจน์ของกะเหรี่ยงที่เป็นผู้ป้องกันรักษาป่าจะถูกเน้นย�้ำโดยคนหนุ่มสาวที่มี
การศึกษาและเป็นคริสเตียน อย่างไรก็ดี Hayami (2006) ก็แสดงให้เห็นในงานต่ อมา
ว่าอัตลักษณ์ของกะเหรี่ ยงที่เป็นผู้อนุรักษ์ป่าที่ดูเหมื อนจะช่วยกันสร้างโดยหลายฝ่าย