งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 121
3.7 ขบวนการต่อสู้และการเมืองเชิงอัตลักษณ์
การด�ำเนินนโยบายชาติ นิยมของรั ฐและการพัฒนาสู่ ความทันสมั ย
ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิ ตและอัตลั กษณ์ทางด้านชาติพันธุ์อย่างต่อเนื่ อง งานเขียนที่
แสดงให้เห็ นปัญหาที่เกิดขึ้นในกลุ่ มนี้ที่เห็นชัดคือ บทความที่รวมในหนังสือ เรื่อง
Development or Domestication? Indigenous Peoples of Southeast Asia ของ Mckaskill
and Kamp eds.(1997) และบางส่วนที่อยู่ในหนังสือ Living at the Edge of Thai Society:
The Karen in the Highlands of Northern Thailand ของ Delang ed. (2003) บทความ
เรื่องการสร้างวาทกรรมว่าด้วยชาวเขา ที่ท�ำให้ชาวเขากลายเป็ นผู้ที่ก่อปัญหาให้กับ
สังคมไทยเขียนโดยปิ่นแก้ ว เหลืองอร่ามศรี (2541) กระบวนการกลายเป็นคนจน
โดยอัมพวา เพ็ ชรกิ่ง (2544) และนโยบายของรัฐที่ ส่งผลกระทบต่อชาวมลาบรี
โดยศักรินทร์ ณ น่าน (2548) แม้แต่ในทางการแพทย์ก็ยังมีอคติ ทางชาติพันธุ์เข้าไป
เกี่ยวข้อง ดังงานวิจัยที่ปรากฏในหนังสือชาติ พันธุ์กับการแพทย์(ศูนย์มานุษยวิทยา
สิรินธร 2547) พบว่า ระบบบริการสาธารณสุขไทยมีอคติทางชาติพันธุ์ และการแพทย์
สัญชาติไทยส่งผลให้ชาวม้งหลีกเลี่ยงการไปโรงพยาบาลของรัฐ และดิ้นรนไปรับ
บริการจากโรงพยาบาลเอกชนแม้ต้องเสียค่าใช้จ่ายสูง และงานของสมชัย แก้วทอง
(2544) ที่แสดงให้เห็ นอย่างชัดเจนถึงปฏิบัติการของรัฐที่ส่งผลกระทบด้านลบที่เกิดขึ้น
กับชุมชนชาวเขาที่ อ�ำเภอวังเหนือ จังหวัดล�ำปาง เจ็ดปีหลังจากที่ถูกอพยพโยกย้าย
ปัญหาการชดเชยที่ ไม่เป็นไปตามที่ตกลงแต่แรก ปัญหาพื้นที่ท�ำกิ นมีไม่เพียงพอ
ท�ำให้ต้องมีรายจ่ายมากขึ้น พื้นที่ป่าไม้ที่อยู่ รอบๆ จึงต้องถูกน�ำมาท�ำการเกษตร
และใช้ไม้ในการเผาถ่าน สถานการณ์เช่นนี้ ท�ำให้ 30 % ของครัวเรือน 120 ครัวเรือน
ที่ตอบแบบสอบถาม มีสมาชิกออกไปท�ำงานขายบริการทางเพศ และท�ำงานในเมือง
ปัญหาสัญชาติก็ไม่ได้รั บการแก้ไขอย่างจริงจั ง
ในการต่อสู้กับนโยบายและปฏิบัติการของรัฐที่ก่อให้เกิดผลกระทบทางลบ
แก่ชุมชนชาติพันธุ์นั้น มีงานศึกษาที่แสดงให้เห็นกลยุทธในการต่อสู้หลายประการ
ประการแรก การสร้างวาทกรรมตอบโต้ วาทกรรมของรัฐที่จ�ำกัดการใช้ทรัพยากรที่ดิน
และป่าไม้บนพื้นที่สูงโดยอ้างว่าการท�ำไร่เป็นการท�ำลายป่า โดยชี้ให้เห็นองค์ความรู้