64 โสวัฒนธรรม
ชาติพันธุ์ Keyes (1979) กล่าวว่าอั ตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ เป็ นสื่อที่สื่อสารและ
แสดงออกทางวัฒนธรรมเฉพาะของตนอย่างโดดเด่น เช่น ต�ำนานความเชื่อ พิธีกรรม
ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น และศิลปะการแสดง เป็ นต้น ซึ่งเป็นการสร้างอัตลั กษณ์
ทางชาติพันธุ์ (symbolic formulations)
การศึ กษาอั ตลักษณ์ ของกลุ่ มชาติพันธุ์ เป็นการศึ กษาอัตลักษณ์ ทาง
ชาติพันธุ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งมีลักษณะทางสั งคมและ
วัฒนธรรมที่ร่วมกันของคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งที่มีลักษณะเฉพาะแตกต่างกับกลุ่มอื่น
การศึกษามักจะเป็นลักษณะวัฒนธรรมเชิ งกายภาพ เช่นการแต่งกาย การสร้ างบ้าน
ภาษา ต�ำนาน ความเชื่อ และลักษณะพิ ธีกรรม ในการศึกษาอั ตลักษณ์ทางชาติพันธุ์
ของกลุ่มชาติพันธุ์ในระยะแรกเป็นชาวต่ างประเทศ ได้แยกย้ ายศึกษากลุ่มชาติ พันธุ์
กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ซึ่งเป็นการศึกษาเชิงชาติพันธุ์วรรณนา เป็นระยะเวลาหลายเดือน
ดังเช่น งานวิจัยอัตลักษณ์ของกะเหรี่ ยง ของ Keyes (บรรณาธิการ, 1979) กล่าวว่า
อั ตลักษณ์ ของชาวกะเหรี่ยงไม่เกี่ ยวข้ องความเชื่อทางวัฒนธรรมด้ านภาษาเป็น
อย่างเดียว แต่มาจากต�ำนานและประวัติศาสตร์พื้นบ้านของชาวกะเหรี่ยง
ส� ำหรับการศึกษาอัตลักษณ์ ทางชาติพันธุ ์ ของความหลากหลายทาง
วัฒนธรรมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือพบว่า ผลงานหลายชิ้นที่ศึกษาแบบลักษณะ
ดั้งเดิมและเฉพาะทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งๆ เป็นแบบแก่นสารนิ ยม
(Essentialism) โดยแนวคิ ดนี้มีพื้นฐานคือ กลุ่มชาติพันธุ์เป็นหน่วยทางสังคมที่มีแกน
ส�ำคัญอยู่ที่ลักษณะดั้งเดิมทางภาษา ความสัมพันธ์ทางเครือญาติ ความเชื่อทาง
ศาสนา และพิธีกรรม ซึ่งเป็ นแนวคิดที่ ท�ำให้กลุ่ มชาติพันธุ์มีความมั่นคงยั่ งยืนใน
การธ�ำรงเอกลักษณ์ทางชาติ พันธุ์ของตน
ส่ วนการศึกษาอั ตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ได้ ปรั บเปลี่ยนแนวทางการศึกษาที่
ไม่ได้อยู่นิ่ง แต่เป็นการมองความเป็นชาติพันธุ์เป็นเครื่องมือนิยม (instrumentalism)
หรือสถานการณ์นิยม (circumstantialism) ในเรื่ องความสัมพันธ์ ที่ขัดแย้ง
(Keyes,1979) ท�ำให้ มองความเป็ นชาติพันธุ ์ในเชิ งหน้าที่อย่างหลากหลาย
โดยเฉพาะการเป็นเครื่องมือในการสร้างความเป็นตัวตนของกลุ่ม และเป็นเงื่อนไข