งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 69
มหาวิทยาลั ยมหิดล ที่กล่าวถึงรายละเอียดของประเพณี พิธีกรรมของชาวผู้ไทย คือ
บทความของเริงวิชญ์ นิลโคตร (2546) เรื่อง พิธีกรรมเหยาเลี้ยงผีของชาวผู้ไทย บ้าน
โคกโก่ง ต�ำบลกุดหว้า อ�ำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ น�ำเสนอว่าพิธีกรรมเหยา
ไม่เพียงแต่เป็นการเซ่นไหว้บรรพบุรุษของชาวผู้ไทยเท่านั้น หากแต่เป็นกระบวนการ
กล่อมเกลาทางสังคมที่จรรโลงชุมชนให้ด�ำรงอยู่ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลง
ของสังคมและวัฒนธรรมที่มีอยู่ตลอดเวลาอีกด้วย
ผลงานศึกษาของการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ส�ำนักงานภาคตะวันออก
เฉียงเหนือ เขต 3 (2545) เรื่อง ผู้ไทยโคกโก่ง กาฬสิ นธุ์ งานชิ้นนี้พบว่าวัฒนธรรม
แบบผู้ไทยสามารถที่จะดึงดูดนักท่ องเที่ยวให้ มาสัมผัสกั บวัฒนธรรมได้ เช่น
พิธีบายศรีสู่ขวัญ รับประทานอาหารพาแลง ศิลปะการแสดงดนตรี พื้นบ้าน
หัตถกรรมพื้นบ้าน เป็นต้น
ผลงานของสมชาย นิ ลอาธิ (2542) เรื่องธรรมาสน์เสาเดียวของผู้ไทย: จาก
ผีหลักเมืองบ้านถึ ง ธรรมาสน์พุทธ ในงานน�ำเสนอว่า ธรรมาสน์เทศน์บนโรงธรรม
ของชาวผู้ไทยจะมีลักษณะแปลกแตกต่ างกับชาวอีสานทั่วไปตรงที่เป็นธรรมาสน์
ที่ตั้งอยู่บนเสาต้นเดียวและเสาที่ตั้งทะลุพื้นไม้โรงธรรมลงฝังดินอีกด้วย ในขณะที่
ของชาวอีสานจะเป็นธรรมาสน์ที่มีฐาน 4 เสา และตั้งเสาในลักษณะกล่องสี่เหลี่ ยม
แต่อย่างไรก็ ตามทั้งสองชาติพันธุ์นั้นมีความสัมพันธ์ กันทั้งทางสังคมเศรษฐกิจ และ
วัฒนธรรมกันมายาวนาน คือ ต่างมี หลักบ้ านเป็นที่ยึดเหนี่ยวร่วมกันในชุ มชน
มีความเชื่อเรื่องผีซึ่งเป็นความเชื่อดั้งเดิม
และที่ส�ำคัญผลงานที่ศึกษาเกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงทางสังคมของกลุ่ม
ชาติพันธุ์ผู้ไทยที่ ค่อนข้ างโดดเด่นและเป็ นการศึกษาที่มีความต่ อเนื่องยาวนาน
สามารถที่จะอธิบายถึงความเป็นมาทางชาติพันธุ์ การเปลี่ ยนแปลงและการปรับ
ตัวของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทย ได้เป็นอย่างดี คือ ผลงานของสมศักดิ์ ศรีสันติสุข และ
คณะ (2528, 2535, 2538, 2542, 2544) ซึ่งเป็นผลงานศึกษาวิจัยค้นคว้า ที่ได้ศึกษากลุ่ม
ชาติพันธุ์ต่างๆ ในภาคอีสานไว้มากมาย ในส่วนที่เกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทยนั้น
พบว่ามีเรื่อง การศึกษาโครงสร้างชุมชนชาติพันธุ์ผู้ไทยบ้านโนนหอม ต�ำบลโนนหอม