62 โสวัฒนธรรม
ปรับเปลี่ยน การน�ำเสนอ การมีตัวตนของแต่ละกลุ่มชาติพันธุ์ในบริบทของสังคมที่
มีความเปลี่ยนแปลง ผลงานของทั้งสองท่านค่อนข้างที่จะมีจุดยืนที่แน่นอน ว่าได้
ใช้แนวทางการศึกษาตามแนวความคิดหลังโครงสร้างนิยม และหลังทันสมัยนิยม
โดยปฏิ เสธแนวทางการศึกษาแบบโครงสร้างหน้าที่นิยมและวิวั ฒนาการนิยมอย่าง
ชั ดเจน ซึ่งนับว่าแนวทางการศึกษาแบบดังกล่าวของทั้งสองท่านนับเป็นงานศึกษา
ชาติพันธุ์ในอีสานตามแนวทางที่แตกต่างออกไป จากแบบเดิมๆ ที่มักเน้ นวิธีการ
ศึกษาชาติพันธุ์เพื่อค้นหาองค์ความรู้มากกว่าที่จะค้ นหาถึงรายละเอียดปลีกย่อย
หรือความเป็นมาเป็นไป ความเกี่ยวเนื่ อง ไม่ได้ น�ำเรื่องราวต่างๆ หรือบริบททาง
การเมือง หรือเรื่ องของอ�ำนาจ เข้ามาร่วมวิเคราะห์ด้วย แต่งานศึกษาชาติพันธุ์ใน
อี สานในอดีตที่ผ่านมาก็นับได้ว่าได้ปูพื้นฐาน และสร้างองค์ความรู้เกี่ ยวกับชาติ พันธุ์
ไว้มากมาย นั บเป็นคุณูปการอย่างยิ่งต่อวงการศึกษาชาติพันธุ์ในอีสาน งานเหล่านั้น
สะท้อนให้เห็ นถึงความหลากหลายทางชาติ พันธุ์ในอีสานได้เป็นอย่างดี และสามารถ
ที่จะหยิบยกขึ้นมาเรียนรู้ค้นคว้า เพื่ อใช้เป็นแนวทางในการศึกษาชาติพันธุ์ในสังคม
ร่วมสมัยได้เป็นอย่างดี สังคมที่เปลี่ยนไปมีความสลับซับซ้อนมากขึ้น การศึ กษา
ชาติพันธุ์ย่อมที่จะต้องการแนวทางการศึกษาที่ปรับเปลี่ยนไปตามสังคมเช่นกั น
งานที่ศึกษาชาติพันธุ์ในอีสานที่ เน้นแนวทางการศึกษาแบบหลั งทันสมัยนิยม
อย่างที่ได้น�ำเสนอไปแล้วว่า งานของสุ ริยา สมุทคุปติ์ และพัฒนา กิติอาษา (2544)
จะถูกกล่าวถึงในเบื้องต้นเสมอ งานของทั้งสองท่านที่ปรากฏ อาทิ เรื่อง วิธีคิดของ
คนไทย : พิธีกรรม “ข่วงผีฟ้อน” ของ “ลาวข้าวเจ้า” จั งหวัดนครราชสีมา (2540)
งานชิ้นนี้ได้ศึกษา “วิธีคิดของคนไทย” ในระดับชาติ ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 และ
“วิธีคิดของชาวอีสาน” โดยหยิบ “พิธีกรรมข่วงผีฟ้อน” ซึ่งเป็นวิธีการรักษาพยาบาล
โดยการฟ้อนร�ำ ของชาวบ้านเชื้อสายไทย-ลาว ในจังหวัดนครราชสีมา มาวิเคราะห์
เพื่อดูการตอบโต้ต่อรองและการแสดงออกถึงอัตลั กษณ์ทางชาติพันธุ์ที่สะท้อนระบบ
คิดว่ามีอะไรบ้างที่ มีอิทธิพลต่อระบบคิด ค�ำถามที่เกิดขึ้นในรายละเอียดของงาน
ศึกษาชิ้นนี้ คือ อ� ำนาจรัฐไทยในการครอบง�ำทาง “วิธีคิด” ซึ่งกระท�ำต่อ “ลาวข้าวเจ้า”
มีอะไรบ้าง ซึ่งก็พบว่า มีการห้ามนับถือผีหลังกบฎผีบุญภาคอีสาน การห้ามเล่น