งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 45
ส่วนทิพย์สุดา พรรณสหพาณิชย์ (2545) ได้กล่าวถึงบทบาทสตรีชาวผู้ไทย
ในพิธีกรรมเหยา เช่น การแต่งกาย การเชิญผี เจรจาต่อรอง โดยค�ำนึงถึงองค์รวม
ผู้ป่วย ครอบครัว ชุมชนด้วย เช่นเดียวกับ บุญยงค์ เกศเทศ (2536) ได้พบว่าพิธีกรรม
ของชาวผู้ไทยในพื้นที่หนองสูง จังหวัดมุกดาหาร ปฏิบัติตามพิธีเกี่ยวกับการเกิด
แต่งงาน เจ็บป่วยและตาย อย่ างเคร่งครัด ชาวผู้ไทยยังศรัทธาในฮีตสิบสอง คองสิบสี่
ซึ่งเกี่ยวข้องกับวันจม วันฟู ที่สัมพันธ์กั บสิ่งเหนือธรรมชาติ
ชาวผู้ไทยมีความสามารถในการบ�ำบั ดรักษาความเจ็บป่วยของต�ำบล
ห้องแซง อ�ำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร โดยมีขั้นตอนและคติความเชื่อในการรักษา
ความเจ็บป่วย ชาวผู้ไทยยังมีความเชื่อ การเจ็บป่วยมาจากธรรมชาติ และเชื่อว่า
หมอพื้นบ้านจะช่วยบ�ำบัดรักษาได้ (เยาวดี วิเศษรัตน์, 2541)
เราอาจจะสรุปว่าภูมิปัญญาการแพทย์พื้นบ้านของชาวผู้ไทย แสดงให้เห็น
ถึงพลังความคิ ดและภูมิปัญญาในด้านต่างๆ เช่น การใช้สมุนไพร การถ่ายทอดวิชา
สมุนไพร การเคี้ยวหมาก มีความสัมพั นธ์กับวิถีชีวิ ตประจ�ำวัน การท�ำพิธีเหยา ตาม
ความเชื่อถือของการรักษาผู้ป่วยชองชาวผู้ไทย การรักษาทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อม การทอผ้าแพรวา และการใช้ภาษาเฉพาะ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของชาว
ผู้ไทยกับภาษาลาวโซ่ง ซึ่งมีถิ่นก�ำเนิดมาจากแหล่งเดียวกัน ท�ำให้เห็นว่าชาวผู้ไทย
มีภูมิปัญญาในการรักษาวัฒนธรรมเดิมได้อย่างเคร่งครัด ซึ่งอาศัยการถ่ายทอดจาก
รุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง โดยการอาศัยวัสดุทางวัฒนธรรมและความสัมพันธ์ทางสังคม
ที่ได้ถ่ายทอดระบบคิดและภูมิปัญญาในเรื่องนั้นๆ อย่างต่อเนื่องและมั่ นคง ทั้งนี้อาจ
กล่าวได้ว่าเป็นพลังความคิดและภูมิปัญญาของชาวผู้ไทย ที่มีอย่างประสิทธิภาพ
และประสิทธิผลจากอดีตจนถึงปัจจุบันนั่นเอง
ชาวไทยเขมรเป็นกลุ่มชาติ พันธุ์หนึ่งในเขตอีสานตอนใต้ เป็นกลุ่ มชนที่
ยังคงรักษาภาษาและขนบธรรมเนียมประเพณีอย่างเคร่งครัดชาติพันธุ์ หนึ่ง โดย
ได้พิจารณาจากภูมิ ปัญญาการแพทย์พื้นบ้าน พิสิฏฐ์ บุญไชย (2541) ได้ศึกษายา
สมุนไพรกับวิถีชีวิ ตของชาวอีสาน โดยเฉพาะกลุ่ มไทยเขมรที่มีความเชื่อและพิธีกรรม
เกี่ยวกับยาสมุนไพร รวมทั้งการถ่ายทอดสืบต่อในด้านสมุนไพรต่อๆ มา ชาวบ้าน