งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 291
นิยมเพราะคนอีสานเห็ นว่าไม่เหมาะสม) ล�ำโจทย์แก้ ภายหลั งได้มีพัฒนาการเป็น
หมอล�ำเรื่องต่อกลอนหรือหมอล�ำหมู่ รวมทั้งหมอล�ำซิ่งในปัจจุบัน
ในช่วงปีพุทธศั กราช 2500 เป็นต้นมา การแสดงหมอล�ำได้รับความนิยม
มากสูงสุดในอีสาน ได้เริ่มมีการจัดตั้งคณะหมอล�ำขึ้น คณะอัศวินสีหมอก ก่อตั้ง
ขึ้นที่จังหวั ดขอนแก่นและได้พัฒนาการแสดงที่มีเวทีและฉาก การแต่งกายก็เปลี่ ยน
จากการแต่งกายตามแบบนิ ทานพื้นบ้ านมาเป็นการแต่งองค์ทรงเครื่อง โดยได้รับ
อิทธิพลการแต่งเครื่ องแบบลิเกจากทางภาคกลาง คณะอัศวินสีทองโด่งดังมากที่
เวียงจันทน์ ประเทศลาว ซึ่ งมีการเปิดการแสดงที่ลาวมากกว่าทางฝั่งอีสาน คณะ
อัศวินสีหมอกถือได้ว่าเป็นผู้บุกเบิกการแสดงหมอล�ำในประเทศลาวและก็ยังส่งผล
ให้หมอล�ำรุ่นต่อๆ มาได้เข้าไปแสดงในประเทศลาวและเป็นที่รู้จักจนถึ งปัจจุบัน ใน
ช่วงปีพุทธศักราช 2505 ได้มีการตั้งคณะหมอล�ำหลายคณะ หมอล�ำได้มีโอกาส
เผยแพร่ทางวิทยุกระจายเสียง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการได้มีโอกาสแสดงทางสถานี
วิทยุโทรทัศน์ช่อง 4 ขอนแก่น (สถานีโทรทัศน์ช่อง 11 ส�ำนักประชาสัมพันธ์เขต 1
ขอนแก่นในปัจจุบัน) การมีสมาคมหมอล�ำที่ขอนแก่น การมีส�ำนักงานหมอล�ำบ้าน
พักทัมใจ ที่สนับสนุนโดยบริษัทโอสถสภา จ�ำกัด ที่จังหวัดขอนแก่นจึงถือว่าเป็นยุค
โอกาสทองของบรรดาศิลปินหมอล� ำ
การที่มีการจัดตั้งสมาคมและส�ำนักงานหมอล�ำขึ้นหลายแห่งในภาคอีสาน
นอกจากการได้มีโอกาสแสดงตามสถานีวิทยุและโทรทัศน์แล้ว หมอล�ำหลายคนได้
มีโอกาสบันทึกแผ่นเสี ยงอีกด้วย ในยุคนั้น หมอล�ำเคน ดาเหลา หมอล�ำทองมาก
จันทะลือ หมอล�ำบุญเพ็ง ไฝผิวชัย หมอล�ำฉวีวรรณ ด� ำเนิน ฯลฯ เป็นที่รู้จักอย่าง
กว้างขวาง การมีส�ำนักงานหมอล�ำท�ำให้มีการรวมตัวจัดตั้งคณะหมอล�ำขึ้นหลาย
คณะ ที่มีชื่อเสียงโด่งดังเป็นที่รู้จักมากที่สุดคือคณะรังสิมันต์ ที่มีหมอล�ำทองค�ำ เพ็ง
ดีและหมอล�ำฉวีวรรณ ด�ำเนิน เป็นคู่เอกชูโรงนอกจากนั้นยังมีคณะอุบลพัฒนา คณะ
ยอดมงกุฎเพชร คณะ พ.สมสมศรี คณะขวัญใจจั กรวาล คณะเพชรบูรพา ฯลฯ โดย
เฉพาะยุคต่อมาในช่วงปีพุทธศักราช 2514 ป.ฉลาดน้อย ส่งเสริม อังคณางค์ คุณไชย
สไบแพร บัวสด สุภาพ ดาวดวงเด่น ศั กดิ์สยาม เพชรชมพู ก็มีชื่อเสี ยงตามมา โดย