งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 287
ตลอดช่วงทศวรรษที่ผ่านมา ผลงานการวิจัยทางศิลปะร่วมสมัยไม่โดดเด่น
มากนัก ถึงแม้ว่าได้มีการรวมกลุ่มของบรรดาศิลปินร่วมสมัยในภูมิภาค แต่ส่วน
ใหญ่ผลผลิตที่เกิดขึ้นยังขาดการศึกษาทางวิชาการ การวิจัย ตลอดจนการวิพากษ์
วิจารณ์ ทั้ งนี้อาจเนื่องจากสถาบันอุดมศึกษาในช่วงทศวรรษก่อนหน้านี้ ต่างมุ่ ง
ผลิตนักศิ ลปะที่เน้นการผลิตผลงานและนักเรี ยนศิลปะเพื่อการผลิตครูผู้สอนศิลปะ
เป็นหลัก การเกิดคณะศิลปกรรมในสถาบันอุดมศึกษาหลักสองแห่งในภูมิภาคคือ
ที่มหาวิ ทยาลัยมหาสารคามและมหาวิทยาลัยขอนแก่นในช่วงหลังปีพุทธศักราช
2535 นับเป็นจุดเริ่มต้นของการเรียนรู้วิชาการศิลปะสมัยใหม่ พร้อมกับการเรียน
รู้กระบวนการวิจัยทางศิ ลปะอย่างเป็นระบบ ศาสตราจารย์ก� ำจร สุนพงษ์ศรี
นักวิชาการอาวุโสทางศิลปะได้เคยแนะน�ำนักวิชาการรุ่นใหม่ในสถาบันทั้งสองแห่ง
ว่าการวิ จัยทางศิลปะคือการศึกษาและอธิบายผลงานทั้งหลายอย่างเป็นระบบ มีการ
น�ำเอาแนวคิดทฤษฎีต่างๆ มาวิพากษ์ วิจารณ์ผลงานของตนเอง ผลงานของผู้อื่น
และสามารถอธิบายความหมายทางสุนทรียศาสตร์ของผลงานให้ผู้อื่นเข้าใจอย่าง
เป็นระบบและเป็นลายลักษณ์อักษร ก็นับได้ว่าเป็นการสร้างผลงานวิจัยทางศิ ลปะ
ดังเช่น ศุภชัยสิงห์ยะบุศย์ (2541) ได้กล่าวไว้ว่า ในภูมิภาคตะวันออกเฉียง
เหนือได้เกิดสถาบันหลักทั้งสองแห่ง ที่มีการเรียนการสอนทางศิลปะในเชิ งวิชาการ
จะน�ำพาสู่การสร้ างความโดเด่นและมั่นคงทางวิ ชาการศิลปะภายในภูมิ ภาค
นอกจากนั้นยั งเป็นการเสริมศั กยภาพกลุ่มศิ ลปินอี สานที่มีการรวมกลุ่ มกั นมา
ยาวนาน อย่างไรก็ตามศุภชัยได้ให้ความเห็ นว่า เนื่ องจากสถาบันหลักทั้งสองแห่ง
เพิ่งเริ่มจัดตั้ ง ในระยะนี้จึงเป็นระยะของการเริ่มสั่งสมงานวิจัย เช่นเดี ยวกับศิ ลปิน
ธีระวัฒน์ คะนะมะ ที่ได้กระตุ้นให้ผู้ท�ำงานทางศิลปะและบรรดาศิ ลปินในภูมิภาค
ได้ร่วมกันผลิตและศึกษาค้นคว้างานด้านศิลปะ
อย่างน้อยในที่สุดในช่วงปลายทศวรรษที่อยู่ระหว่างการสังเคราะห์งานวิ จัย
ครั้งนี้ เดชา ศิริภาษณ์ได้ เริ่มให้ความสนใจในการท�ำวิจัยตัวศิลปิน ผลงานและบริ บท
ที่มีอิทธิพลต่อการผลิตผลงานของบรรดาเหล่าศิลปินในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ทั้งนี้ยังไม่รวมถึงนั กวิชาการรุ่นใหม่ที่มีความพยายามในการวิจัยเพื่อใช้ภูมิความรู้