290 โสวัฒนธรรม
ที่แต่งเป็นค� ำสอนจากใบลานและนิทานค�ำกลอน มาแสดงโดยมีผู้แสดงคนเดี ยว
สวมบทบาทเป็นตัวละครทุกตัว ไม่มีฉากประกอบมีเพี ยงแคนหนึ่งเต้ าบรรเลง
ประกอบกลอนล�ำ การแต่ งกายของผู้แสดงก็ใช้ผ้าเป็นสัญลักษณ์เช่น นุ่งโสร่ง
ตอนแสดงเป็นผู้หญิงก็ใช้ผ้าท�ำสไบเฉียง ตอนเป็นคนแก่ก็ เอาผ้าพาดบ่า เป็นเสนา
ก็ เอาผ้าคาดพุง เป็นพระเอกไม่ต้องคาดหรือพาดผ้า ต่อมาหมอล� ำพื้นได้ มี
พัฒนาการมาเป็นผู้แสดง 2-3 คนแบ่งบทบาทหน้าที่การแสดงตามความเหมาะสม
ค�ำว่าล�ำพื้นน่าจะมาจาก นิทานพื้นบ้าน พื้ นเมืองและการล�ำประวั ติ นิทานที่นิยมมา
แสดงหมอล�ำพื้นคือ การะเกด จ�ำปาสี่ต้น สินไซ ฯลฯ โดยเฉพาะการล�ำเรื่องสินไซ
ได้พัฒนามาเป็นหมอล�ำสินไซซึ่งมีการแสดงในเขตพื้นที่จังหวัดขอนแก่น (ต�ำบล
สาวะถีและพื้นที่ใกล้เคียง) และในเขตอ�ำเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม เนื่องจาก
การแสดงหมอล� ำเรื่องสินไซ มี ตัวละครมากอีกทั้งหลากหลายอรรถรสเช่น การ
เดินเรื่องในเมือง การเกี้ยวพาราสี การเดินทางเข้าป่าไพร จึงต้องมีจังหวะการล�ำ
หลากหลาย เช่น การเกี้ยวพาราสี ด้วยการล�ำทางสั้นและล�ำเต้ย การเดิ นดงพงไพร
ด้วยกลอนเดินดง มีดนตรีประกอบมากขึ้นจากแคนการมีจังหวะหลากหลายท�ำให้
เกิดการใช้กลองและฉิ่ง เป็นองค์ประกอบเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตามการแสดงหมอล�ำ
สิ นไซ ยังคงรักษาแบบแผนของหมอล�ำพื้ นเป็นแม่บท ซึ่งการแสดงหมอล�ำสินไซ
ก็ ได้พัฒนาการมาเป็น หมอล�ำท�ำนองขอนแก่นในปัจจุบัน
ส่วนหมอล�ำกลอน เป็นการน�ำโคลงกลอนมาร้อยให้ สละสลวย โดยมีแคนเป็น
ดนตรีประกอบการล�ำกลอนมีทั้งแบบล�ำเดี่ยวคือศิลปินเดี่ยวและการล�ำคู่ หมอล�ำ
กลอนเป็นที่นิยมในเขตจังหวัดอุบลราชธานีและจังหวดใกล้เคียง การล�ำกลอนถ้า
เป็นล�ำเดี่ยวส่วนใหญ่เป็นล�ำทางยาวคือบทกลอนที่ ร้อยเรียงมีความยาวมากพอ
สมควร ในการล�ำกลอนนั้น หมอล�ำนอกจากจะมีความจ�ำในกลอนเป็นเลิ ศแล้วต้อง
มีปฏิภาณและไหวพริ บ ในการแต่งและประยุกต์สิ่งแวดล้อมที่พบเห็นและเหตุการณ์
ต่างๆ ที่พบเห็ นมาร้ อยเรียงเป็ นกลอนล�ำอีกด้ วย ส่ วนล�ำกลอนที่เป็ นหมอล�ำคู่
เป็นการล�ำทั้งที่แบ่งเนื้อหาการล�ำและการล�ำปฏิ พากย์คือโต้ตอบกั น หมอล�ำกลอน
มีหลายประเภทเช่น ล�ำประชัน ล�ำเกี้ยวหรือล�ำชิงชู้ ล�ำชิงผัว(ภายหลังไม่ได้รับความ