งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 285
ในการน�ำเสนอว่าเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) ซึ่งเป็นการวิจัย
ที่น�ำเอาข้อมูลทางด้านคุณภาพมาวิเคราะห์ ข้อมูลทางด้านคุ ณภาพเป็นข้อมูลที่
ไม่เป็นตัวเลขแต่จะเป็นข้อความบรรยายลักษณะสภาพเหตุการณ์ของสิ่งต่างๆ ที่
เกี่ยวข้อง และการเสนอผลการวิจัยก็จะออกมาในรูปของข้อความที่ไม่มีตัวเลขทาง
สถิติสนับสนุนเช่นเดียวกัน การวิจัยประเภทนี้ จึงมุ่งบรรยายหรืออธิบายเหตุการณ์
ต่างๆ โดยอาศัยความคิดวิเคราะห์ เพื่อประเมินผลหรือสรุปผลนั่นเอง
มีประเด็นที่เป็นข้อถกเถียงทางวิธีวิทยาของการศึกษาวิจัยทางวัฒนธรรมคือ
การใช้งานวิจัยเชิงคุณภาพที่เป็ นวิจัยเชิงพรรณนา เนื่องจากงานด้านศิลปวัฒนธรรม
ส่วนใหญ่เป็นวิทยานิพนธ์ในระดับบัณฑิตศึกษาซึ่งก�ำหนดระเบียบวิธีวิจัยเป็นการ
วิจัยเชิ งคุณภาพ โดยข้อมูลมาจากการสัมภาษณ์ สังเกตและสังเกตการณ์อย่าง
มีส่วนร่วม พบประเด็นที่เป็ นข้อสังเกตคือข้อมูลส่วนใหญ่น่าจะมาจากการสังเกต
มากกว่าการสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม ระดับการสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม
ในการวิจัยวัฒนธรรมทางมานุษยวิ ทยาต้องอยู่ในระดับของการเป็นส่วนหนึ่งของ
กิจกรรมและเสมือนนั กวิจัยเป็ นส่วนหนึ่งของกระบวนการในชุ มชน ดังนั้นการ
พบการเสนอวิธีการวิจัยดังกล่าวแต่ระดับของผลการศึกษาเป็นเพียงผลจากการ
สังเกตการณ์ จึงมีอยู่เป็นจ�ำนวนไม่น้อย ประเด็นคือ ที่ปรึกษาหรือนักวิจัยเข้ าใจ
ประเด็นการสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วมไม่ชัดเจนและครบถ้วน
รูปแบบการวางกรอบแนวคิด ทฤษฎีและการทบทวนวรรณกรรม เป็น
แบบแผนของระเบียบวิ ธีการวิจัย แต่ในบางผลงานการวิจัยงานทบทวนวรรณกรรม
กลายเป็นเพียงประเพณีของการน�ำเสนอเพียงเพื่อให้ครบถ้ วน ทั้งที่การก�ำหนด
แนวคิด ทฤษฎีตลอดจนการทบทวนวรรณกรรมเป็นประโยชน์ต่อการวิเคราะห์และ
อภิปรายในเชิงเปรียบเทียบ ในการอภิปรายโดยที่ ไม่ ได้น�ำกรอบแนวคิด ทฤษฎีและ
การเปรียบเทียบกับวรรณกรรมอื่น ย่อมท�ำให้ผลงานการศึกษาขาดน�้ำหนักในการ
วิเคราะห์ เหลือเพียงการน�ำเอาข้อมูลที่ได้จากการศึกษามาบรรยายเชิงพรรณนา
เท่านั้น