งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 277
ท้องถิ่น ศึ กษากรณีผ้าไหมแพรวาสายวัฒนธรรมผู้ไท จังหวัดกาฬสินธุ์ พบว่า
รูปแบบศิลปะผ้าไหมแพรวามี 3 ลักษณะรูปแบบใหญ่คือ ผ้าทอล่วง ผ้าจกดาวและ
ผ้าเกาะ มีลักษณะการทอ ลวดลาย แตกต่างกัน แต่มีก�ำเนิดมาจากผ้าแพรวาแบบ
ดั้งเดิม วิธีการใช้นิ้วเกาะ มีไหมสีพื้นคือสีแดงเข้ม และชาวผู้ไทใช้เป็นผ้าสไบเบี่ยง
ไปร่วมพิธีการส� ำคัญ ด้ านการจัดการผลิตผ้าแพรวา เริ่มตั้งแต่การผลิตส่งให้สมเด็จ
พระราชินีนาถแล้วกระจายสู่สาธารณชนทั่วไปอย่างรวดเร็วและกว้างขวางได้พั ฒนา
รูปแบบหลากหลายมากขึ้น
ลักขณา จตุโพธิ์ (2541) ศึกษากระบวนการท�ำเครื่องจักสานไม้ไผ่ และคุณค่า
ของเครื่องจักสานไม้ไผ่ต่อวิถีชีวิ ตของชาวผู้ไทยบ้านโพน อ�ำเภอค�ำม่วง จังหวัด
กาฬสินธุ์ พบว่าชาวผู้ ไทยบ้านโพนยึดแนวทางศิลปหัตถกรรมแบบดั้งเดิมที่ว่า
“ผู้หญิ งทอผ้าที่มีความงามทางด้านลวดลาย ส่วนผู้ชายท�ำเครื่องจักสานด้วยความ
ประณีต” ดังนั้นการท� ำเครื่องจักสานไม้ ไผ่ประเภทเครื่องใช้สอยภายในบ้านจึงมี
ความละเอียดในการสานเพราะใช้เป็นประจ�ำ ส่วนประเภทเครื่องมือจับสัตว์จะท�ำ
แบบง่าย และได้ ใช้ประโยชน์จากเครื่องจักสานไม้ไผ่ในการพกพาและใช้ แสวงหา
อาหารในท้องถิ่น ส่วนการศึ กษาเรื่องผ้า ทรงคุณ จันทจรและคณะ (2536) ศึ กษา
เกี่ยวกับผ้าชาวโส้ กรณีชาวโส้ อ.ดงหลวง จ.มุกดาหาร และอ.กุสุมาลย์ จ.สกลนคร
พบว่า ประวัติความเป็ นมาของผ้าชาวโสัมีหลายยุค ได้แก่ ยุคโบราณ ยุคแลก
เปลี่ยนวัฒนธรรมการทอผ้า ยุคพัฒนาการทอผ้ า และยุคปัจจุบัน และมีขั้นตอน
ดังนี้ คือ การปลูกฝ้าย การเก็บฝ้าย การท�ำเส้นฝ้าย การย้อมสีฝ้าย ซึ่งเป็นสีที่ได้
จากธรรมชาติและมีเทคนิควิธีในการทอผ้า คือ การทอผ้าสี่เขา การทอผ้าขิด การทอ
ผ้าแก็บ การทอผ้ามัดหมี่ และการผลิตผ้า และมีลายผ้า 4 ลักษณะคือ ลายที่ได้จาก
ธรรมชาติ ลายที่ ได้จากอิทธิพลของศาสนา การเปรียบเทียบรูปแบบผ้าทอของ ชูศักดิ์
ศุกรนันท์ (2541) ศึกษาผ้าทอซึ่งเป็นงานหัตถกรรมของกลุ่มชาติ พันธุ์ไท-ลาว-เขมร
พบว่า ชาวอีสานกลุ่ มชาติพันธุ์ไท-ลาว-เขมร ด�ำเนินชีวิตอย่างเรียบง่ายมาโดยตลอด
มีน�้ำใจงามโอบอ้อมอารี ยึดมั่นในพุทธศาสนา รักษาศิลปวัฒนธรรม โดยเฉพาะ
ทางด้านหั ตถศิลป์ การทอผ้าของชาวอี สานเป็นมรดกทางวั ฒนธรรมอันล�้ำค่าที่