งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 275
คันทวยไม้แกะสลักเป็นรูปภาพพญานาคงดงามอ่อนช้อย ตามแบบศิลปกรรมไทย
อีสาน ซึ่งทรุดโทรมลงมาก แต่ต่อมาการอนุรักษ์สิมวัดสุวรรณาวาสจึงส�ำเร็จด้วย
การบริจาคแรงงาน สิ่งของ และเงินจากญาติมิตร ผู้มีจิตศรัทธา วิโรฒ ศรีสุโรและ
ธาดา สุทธิธรรม (2543) ศึกษาหลักบ้านและพบว่า การออกแบบ “หลักบ้าน” นั้น
ค�ำนึงถึงหลักเกณฑ์ 3 หัวข้อ คือ 1.รูปแบบ มักนิยมท�ำเป็นเสาไม้กลมหรือไม้ปาดมุม
ให้เป็นรูป 8 เหลี่ยม ไม่ก�ำหนดขนาดและความสูง ส่วนใหญ่ขั้นหัวให้เป็นรูปเสาหัวดุม
หรือรูปทรงบัวตูมโดยหยาบ ไม่พิถีพิถันนัก แบ่งออกเป็นแบบหลักปลายแหลม
ธรรมดา แบบหยักปลายไม่มีลวดลายแบบหยักปลายตกแต่งลวดลายแบบประยุกต์
2.วัสดุ แต่เดิมนั้นใช้ไม้ทั้งสิ้น ไม้ที่นิยมท�ำต้องเป็นไม้มงคล เช่น คูณ ยอ ถ้าหาไม่ได้
อาจใช้ไม้แคน (ตะเคี ยน) ไม้เต็ง เป็นต้น นอกจากนี้ช่างพื้นบ้านยังนิยมน� ำซีเมนต์มาท�ำ
แทนไม้ เนื่องจากทนทานและสามารถท�ำลวดลายได้ง่าย 3.การตกแต่ง หากเป็ นวัสดุ
ที่ท�ำจากไม้ช่างนิยมสลักหยาบๆ เป็นเสมือนรอยขีดซ้อนกันลงไปในเนื้อไม้ บางครั้ง
ก็มีการหยักปลายอย่างที่ช่างพื้นบ้านเรียกว่า “แอวขั น” โดยแบ่งเป็นส่วนปลายและ
ส่วนล�ำตัว ส่วนปลายจะถาก ปาดยอดให้เป็นทรงบัวเหลี่ยมแล้วสลักเป็นลายกาบ
(คล้ายกระจัง) ซ้อนกันเหมือนกาบของหน่อไม้ที่ เจริญงอกงามโผล่จากผิวดิน
ช�ำนาญ เล็กบรรจง (2545) ศึกษาลักษณะและรูปแบบลวดลายประดับ
สถาปัตยกรรมทางศาสนาในภาคอีสาน พบว่า ลักษณะของลวดลายประดับ
สถาปัตยกรรมทางศาสนาเป็นลวดลายที่ช่างได้แนวคิดจากธรรมชาติและลายไทย
ถ่ายทอดสืบต่ อกันมาแบบตระกูลช่ งสามารถประยุกต์ดัดแปลงให้เหมาะสมกับ
ลักษณะสถาปัตยกรรมไทยได้ดี การเรียกชื่อลวดลายและเรียกตามที่ได้มาของครูช่าง
ลักษณะคุณค่าความงามของลวดลายช่างจะออกแบบให้มีส่วนประกอบของศิลปะ
ปรากฏอยู่ในแต่ละลวดลายได้แก่ ความงามที่เกิดจากเส้นรูปร่าง รูปทรง แสง-เงา
พื้นผิ ว ช่องว่าง และสีผสมผสานกันอย่างลงตัว วิโรฒ ศรี สุโร (2539) ศึกษาหอไตร
ของอีสานในด้านคุณค่าและเอกลักษณ์ทางสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น กล่าวถึงหอไตร
หมายถึง อาคารที่สร้างขึ้นเพื่อเก็บรวบรวมพระไตรปิฎก อันมี พระอภิธรรมปิฎก
พระสุตตั นตปิฎก(พระสูตร) และพระวิ นัยปิฎก เพื่อให้ พระสงฆ์ได้เล่าเรียนศึกษา