268 โสวัฒนธรรม
5.4 พลังวัฒนธรรมในงานสถาปัตยกรรมและหัตถกรรม
งานสถาปัตยกรรมในภูมิ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยส่วนใหญ่เป็นการ
ศึกษาเชิงประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม ทั้งส่ วนที่ เป็นพั ฒนาการและการศึกษา
คติความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับงานสถาปัตยกรรม ท่ามกลางความหลากหลายทาง
วัฒนธรรมของกลุ ่มชาติพันธุ์ ความน่ าสนใจของงานสถาปัตยกรรมคือความ
หลากหลายทางรูปแบบและคตินิยม ตลอดจนคตินิยมของการสร้างสถาปัตยกรรม
ของชุมชนแต่ละกลุ่ม นพดล ตั้งสกุลและจันทนีย์ วงศ์ค�ำ (2546) ศึกษาถึ งคติความเชื่อ
และระบบสั งคมกับการปลูกสร้างเรือนพื้นบ้านและชุมชนผู้ ไทนั้น พบว่า “คติ
ความเชื่อ” เป็นกลไกในการก�ำหนดกรอบแนวและระบบสังคมผ่านทางวัฒนธรรม
ประเพณี และพิธีกรรมสะท้อนในวิ ถีชีวิตและพฤติกรรม แม้ลักษณะทางกายภาพ
และชุมชนและบ้านเรือนมีความแตกต่างออกไปแต่กระบวนแนวคิดในการแสดง
ความหมาย การศึกษาของจันทนีย์ วงศ์ค�ำ(2544) ศึกษาพัฒนาการของเรือนพื้น
บ้านกะเลิง : กรณีศึกษาบ้านหนองหนาว จังหวัดมุกดาหาร เป็นการศึกษาค้นคว้า
เอกลักษณ์ในเรือนพื้นถิ่นเพื่อน�ำไปสู่การศึกษาเรือนพื้นถิ่นร่วมสมัยมีความจ�ำเป็น
ต้องค้นคว้ าถึงเนื้ อหาจากรากฐานแต่ละชุ มชนนั้นอย่างแท้จริงและมิอาจใช้การ
อ้างอิงเพื่อใช้กับแหล่งที่ตั้งอื่นๆ ได้ เนื่องด้วยแต่ละพื้นที่ย่อมมีความแตกต่าง แม้
เพียงเล็กน้อยก็มีผลต่ อพัฒนาการของเรือนในแต่ละชุมชนนั้น การศึกษาพัฒนาการ
เรือนเป็นแนวทางหนึ่ งที่จะท�ำให้เกิดองค์ความรู้และเข้าใจถึงรูปแบบเรือนวิถีชีวิต
ความเป็นอยู่ ตลอดจนลักษณะและข้อก�ำหนดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องและยังขาดการน�ำ
มาประยุกต์ใช้ในการสร้างสรรค์เพื่อให้ได้เรือนที่ ผสมผสานของเรือนกะเลิง บ้านหอ
นงหนาว อ�ำเภอดงหลวง จังหวัดมุกดาหาร เพื่อมุ่งหมายให้เข้าใจถึงทิศทางและ
รูปแบบของพัฒนาการเรือนรวมถึงปัจจัยที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงนั้นและเพื่อค้นหา
ว่าการสร้างเรือนในช่วงเวลาใดที่สามารถสะท้อนลักษณะดั้ งเดิมของเรือนในชุมชน
โดยการใช้กรอบศึกษาที่ยึดกับระยะเวลาการสร้างเรื อนเป็นหลัก ซึ่งแบ่งออกเป็น
3 ช่วงเวลา คือ เรือนกลุ่มใหม่ (0-30 ปี)