งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 261
ผู้ที่เป็นหมอล�ำและนั กวิชาการหมอล� ำ ราตรี ศรี วิ ไลและเจริญชั ย
ชนไพโรจน์ (2545) เล่าเรื่องเกี่ยวกับหมอล�ำ:ความหมาย หน้าที่ คุณค่ าจรรยาบรรณ
และการเรียน พบว่า หมอล�ำคือ ผู้ช�ำนาญการความสามารถท่องจ�ำเนื้อเรื่องหรือ
บทกลอนจากนิทานต่างๆ เหล่านี้ได้ด้วยความช�ำนาญ หมอล�ำมีหน้าที่และคุณูปถัมภ์
แก่สังคมอีสานทั้งทางตรงและทางอ้อม ซึ่งได้แก่ การให้ ความรู้และความบันเทิง
นอกจากนี้การแสดงหมอล�ำก่อประโยชน์แก่สังคมอี กมากมาย เช่น เป็นสื่อของการ
เรียนและสืบทอดพุทธศาสนา ภาษาวรรณคดี เพลงแคน ประเพณี ที่ส�ำคัญคื อ ช่วย
กล่อมเกลาให้ประชาชนมีคุณธรรม มีความอ่อนโยน มีความอ่อนน้อมถ่อมตน มี
สัมมาคาราวะ และมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ต่อกัน ส่วนการปฏิบัติตนในฐานะที่เป็น
ศิลปินหมอล�ำ
พีระศิลป์ ชิ นสอน(2540) ศึกษาองค์ประกอบของส�ำนักงานส่งเสริมหมอล�ำ
และความสัมพั นธ์ระหว่างบทบาทของส�ำนักงานส่งเสริมหมอล�ำกับการเปลี่ยนแปลง
ทางสังคม พบว่าส�ำนักงานส่งเสริมหมอล�ำประกอบด้วย อาคารสถานที่ บุคลากร
วัสดุอุปกรณ์ เครื่องอ�ำนวยความสะดวกและระยะเวลาในการด�ำเนินงาน ส่ วนความ
สัมพันธ์ระหว่างบทบาทของส�ำนักงานส่งเสริมหมอล�ำเดิมมีบทบาทรับงานแสดงให้
แก่หมอล�ำ แต่เมื่ อสภาพสังคมเปลี่ยนไปท�ำให้เพิ่มบทบาทเป็นส�ำนักงานฝึกหัดเรียน
ล�ำ จัดตั้งคณะหมอล�ำ ให้เช่าชุดหมอล�ำ รุ่งอรุณ บุญสายันต์(2543) ศึกษารูปแบบ
การเรียนรู้และการสื บทอดการสสร้างสรรค์ผลงานศิลปวัฒนธรรมหมอล�ำของศิลปิน
แห่งชาติภาคอี สาน ด้านแรงจูงใจที่มีต่อการสร้างสรรค์งานศิลปวัฒนธรรมหมอล�ำ
ของศิลปิ นแห่งชาติ รูปแบบการเรียนรู้และการสื บทอดศิลปวั ฒนธรรมหมอล�ำสู่
อนุชนรุ่นหลัง
การพั ฒนาการของรูปแบบหมอล�ำหลั ง พุทธศักราช 2528 ท� ำให้ สนอง
คลังพระศรี (2541) สนใจศึกษาประวัติและพัฒนาการของหมอล�ำในภาคอีสาน
องค์ประกอบดนตรีและการแสดงหมอล�ำซิ่ ง บทบาทหมอล�ำซิ่งในบริบทสังคม และ
วัฒนธรรมอีสาน กระบวนการปรับเปลี่ยนทางวัฒนธรรมดนตรีของหมอล�ำในภาค
อีสาน ปัญหาและแนวโน้มในการแสดงหมอล�ำซิ่งผลจากการวิจัยพบว่า หมอล�ำ