งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 255
ของแอ่งอารยธรรมอีสานอันเต็มไปด้วยร่องรอยและหลักฐานทางประวัติศาสตร์
และโบราณคดีที่พร้อมจะพลิกให้เห็นโฉมหน้ าที่แท้จริงของประวัติศาสตร์ไทยและ
ประวัติศาสตร์ของภูมิภาคอาคเนย์ ประกอบด้วยบทความได้แก่ อีสาน 2 แอ่ง :
แอ่งสกลนคร-แอ่งโคราช ธีรพงษ์ จตุรพาณิชย์ (2548) ศึกษาที่มาและลั กษณะพระ
พิมพ์เมืองกันทรวิชัย พระพิมพ์นาดูนและพระพิมพ์เมืองไพร ซึ่งเป็นพระพิมพ์ที่ถูก
ค้นพบในภาคอีสานตอนกลาง ซึ่งได้แก่ จั งหวัดมหาสารคาม กาฬสินธุ์และร้อยเอ็ด
พระพิมพ์ หมายถึงพระพุทธรูปที่สร้างขึ้นตามแม่พิมพ์ เป็นอุเทสิกะเจดีย์อย่างในคติ
ความเชื่อทางพุทธศาสนาจากความเชื่ อของชาวบ้าน ท�ำให้เกิดการประกอบอาชีพ
ท�ำพระพิ มพ์ใหม่เลียนแบบของเก่า ให้เช่าแก่ผู้ที่สนใจ น�ำไปบูชาของเก่าที่หาไม่ได้
หรือมีค่าแพง นั บได้ว่าพระพิมพ์เป็นอุเทสิกเจดีย์ท�ำให้ผู้พบเห็นเกิดพุทธานุสติ
สมเดช ลีลามโนธรรม (2543) ศึ กษาหลักหินที่ ค้นพบในเขตภาคอีสาน เช่นที่
บ้านโนนตื้อ ต�ำบลเสมาใหญ่ อ�ำเภอบัวใหญ่ บ้านเดิ่นเห็ดหิน อ�ำเภอโนนสูง จังหวัด
นครราชสีมา เป็นต้ น หลักหินที่กล่าวมาท�ำด้ วยหินทราย สีขาวหรือแดงหรือศิลาแลง
ลักษณะเป็นแท่งสี่เหลี่ยม ส่วนยอดโค้งมน หรื อเป็นยอดแหลม บางหลักมีการ
สลักภาพพระพุทธรูปยืนทั้งสี่ด้าน ส�ำหรับหน้าที่การใช้งานของแท่งหินเหล่านี้มีข้อ
สันนิษฐาน คือ ใช้เป็นหลักเขตของศาสนสถานหรือชุมชน เพราะการปกครองของ
กษัตริย์ ในวัฒนธรรมเขมรมักมีการสร้างศาสนถานประจ�ำชุมชนขึ้นและมีการถวาย
ที่ดิน ข้าทาส สัตว์ ฯลฯแก่เทพเจ้าที่ประทับอยู่ในศาสนสถานนั้น ใช้เป็ นหลักก�ำหนด
เส้นทางติดต่ อระหว่างชุมชน งานศึกษษวัฒนธรรมราณ คัคนางค์ รองหานาม
(2543) ศึกษารูปแบบลวดลายสลักหินและความสัมพันธ์ในการตกแต่งลวดลายสลัก
หินในสถาปัตยกรรมกู่กาสิงห์ อ�ำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด พบว่า กุ่กาสิงห์
เป็นสถาปั ตยกรรมที่สร้างขึ้นตามอิทธิพลทางศิลปะเขมรในพุทธศตวรรษที่ 16
เป็นต้นมา สร้างด้วยวัสดุที่เป็นศิลาแลงหินทราย และอิฐ ลวดลายส่วนใหญ่สลัก
บนหินทรายและได้ รูปแบบมาจากปรากฏการณ์ ทางธรรมชาติ ผนวกกับจินตนาการ
ทางความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ที่สืบทอดมาในอดีต เป็นประติมากรรมในรูปแบบ
ของภาพบุคคล สัตว์และสิ่ งของ การสร้างประติมากรรมสลักหิน การศึกษาเตา