254 โสวัฒนธรรม
ส�ำคัญยิ่งในอดีตของพระพุทธองค์ ใบเสมาหินที่พบจากเมืองฟ้าแดดสงยางเหล่า
นี้คงมีอายุราวพุ ทธศตวรรษที่ 14-15
นิยม วงษ์พงษ์ ค�ำ (2540) ศึกษาลักษณะรูปแบบ ขนบธรรมเนียม คติความเชื่อ
และความสั มพันธ์ ของชาวบ้านเปื อยน้ อย กั บประติมากรรมที่พบในปราสาท
เปือยน้อย พบว่าลักษณะของภาพสลักหินแบ่งเป็น 3 ลักษณะ คือ เกี่ยวกับภาพสลัก
บุคคล เกี่ยวกับสัตว์ และเกี่ยวกับลวดลายประดับตกแต่ง และมีความสัมพันธ์กับ
ชาวบ้านในอ�ำเภอเปือยน้อยมาก เพราะชาวบ้านเชื่อว่ามีวิญญาณของคนชั้นสูงสถิ ต
อยู่ รายงานทางวัฒนธรรมในอดีตที่ปรากฏสัมพันธ์กับการเป็นแอ่งอารยธรรมของ
ภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พจนา วรรณจันทร์ (2540) ศึกษารูปแบบและคติความเชื่อ
เกี่ยวกับประติมากรรมแบบเขมรที่ปราสาทหินพนมวัน จังหวัดนครราชสี มา พบว่า
ประติมากรรมในศิลปะแบบเขมรที่ปราสาทหินพนมวันได้สร้างขึ้นมาเพื่อประกอบ
สถาปัตยกรรมเป็นประติมากรรมนูนต�่ำ ในส่วนที่เป็นทับหลัง หน้ าบัน และกลีบ
ขนุนปรางค์เป็นความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ ส่วนประติมากรรมลอยตัวที่พบอยู่ใน
บริเวณปราสาท เป็นพระพุทธรูป เทวรูป และพาหนะเครื่องใช้ของเทพ เป็นความเชื่อ
ทั้งในศาสนาพราหมณ์ และพุทธศาสนา ซึ่งได้สร้างเพื่อประกอบความเชื่อที่นับถือ
ของมนุ ษย์อดีตอย่างต่อเนื่องกันมา 200 ปี ตั้งแต่ พ.ศ.1425-2330 ในศิลปกรรมเขมร
แบบประโค บาแค็ง เกาะแกร์ แปรรูป บันทายเสรี คลัง และบาปวน
ด้านคติความเชื่ อทางประติมาณวิทยา ผกา เบญจกาญจน์ (2540)
การศึกษารูปแบบและคติความเชื่อของประติมากรรมเทพร�ำที่ปราสาทหินพิ มายและ
ศึกษารูปแบบท่าทางการร่ายร�ำของภาพเทพร�ำที่มีส่วนสัมพันธ์กับท่าร�ำในแม่ท่าร�ำ
ของนาฏศิลป์ไทย พบว่าภาพประติมากรรมที่สลั กเป็นเทพร�ำแสดงให้เห็นนาฏตลีลา
สองชนิ ด คือ การฟ้อนร�ำ และการแสดงอิ ริยาบถต่างๆ ของบุคคลชั้นสูง ลีลาการ
ร่ายร�ำสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อของคนเกี่ยวกับความดีและความชั่วร้ายของเทพ
ทั้งในศาสนาพุทธและพราหมณ์
ในมุมกว้างทางวัฒนธรรมโบราณศรีศักร วัลลิโภดม (2546) เสนอเรื่องราว