222 โสวัฒนธรรม
คอนโดมิเนี ยมสูงค�้ำโบสถ์ บดบังทัศนียภาพของโบราณสถาน การอนุญาตให้แหล่ง
อบายมุ ขสถานบันเทิงสร้างใกล้วัดหรือใกล้สถานที่ ศักดิ์สิทธิ อั นเป็นศูนย์ธรรม
จิตใจของคนในชุมชน เป็นการท�ำลายคุณค่าทางวัฒนธรรมอย่างน่าเสียดาย แต่
วัฒนธรรมค� ำนึงถึงเรื่ องจิตใจ และจิตวิญญาณอันลึกซึ้งความงามของศิลปกรรม
ก่ อให้เกิดความสุขของจิตใจ ศาสนาก่อให้เกิดคุณค่าอันลึกซึ้งสูงส่ง เป็นเครื่องช่วย
การยกระดับจิตใจของคนให้สูงขึ้น
7) ส่งเสริมความเข้มแข็งทางสังคม ต้นเหตุของความเสื่อมเสียทางศีลธรรม
เกิดจากอ�ำนาจในสังคม ขาดความสมดุล ดั งนั้น หากต้องการสร้างสังคมให้
เข้มแข็ง จึงต้องถ่วงดุลด้วยการบูรณะฟื้นฟูศีลธรรมขึ้นมา โดยใช้ วัฒนธรรมเป็น
เครื่องส่งเสริ มความเข้มแข็ งของสังคม เพราะวัฒนธรรมมีชุมชนเป็นผู้ปฏิ บัติ ความ
เป็นชุมชนต้องมีองค์กรชุมชน การมีองค์กรชุมชนท�ำให้ชุมชนหรือสังคมเข้มแข็ง
การพั ฒนาประเทศในปัจจุบันท�ำให้ผู้คนตื่นเต้นกับตั วเลขของการเติบโต
ทางเศรษฐกิจ แต่ในความเป็นจริงแล้ว ผู้ที่ได้รับประโยชน์จากการพัฒนาที่ผ่านมา
มีเพียงคนกลุ่มน้อยกลุ่มเดียว ขณะที่ผู้คนอีกหลายสิบล้านคนยังต้องยากจนและ
ล� ำบากยิ่งขึ้น มีเพียงภาคอุตสาหกรรมและภาคบริ การเท่านั้นที่เติ บโต ส่วนภาค
การเกษตรไม่ได้โตตามไปด้วย ภาคอุตสาหกรรมเองก็ไม่ได้สัมพันธ์กับภาคเกษตร
เพราะไม่ ได้แปรรูปจากผลผลิตทางการเกษตรในประเทศ แต่สั่งวัตถุดิบจากต่าง
ประเทศเข้ามาแปรรูปแล้วส่งออกไปขาย พึ่งตลาดต่างประเทศมากกว่าในประเทศ
เพราะผู้คนในประเทศไม่ มีก�ำลังซื้อ ซึ่งเป็ นการเติบโตที่อันตราย เป็นการเติบโตที่ก้าว
กระโดดโดยขาดฐานที่มั่นคง เมื่อผู้คนส่วนใหญ่ในประเทศและภาคเกษตรไม่เป็น
ฐานในการผลิต หวังต่างประเทศซึ่งมีการแข่งขันกันอย่างรุนแรง ย่อมน่าเป็นห่วง
แสดงว่า ประเทศไทยเองไม่สามารถ “พึ่งตนเอง” ได้
ตราบใดที่รัฐยังคิดว่า ภาคอุตสาหกรรมและธุ รกิจการจั ดการเป็นภาคที่
ส� ำคัญที่สุด ละเลยภาคเกษตรและคิดว่าระบบราชการเป็นกลไกลที่ส�ำคัญที่สุด
ละเลยภาคเอกชนและองค์กรประชาชน การพัฒนาที่มั่นคงยั่งยืนจะไม่ เกิดขึ้ น
ประชาชนชาวบ้ านในชนบทจะต้องดิ้นต่ อสู้หาทางช่วยตั วเอง โดยไม่อาจหวังพึ่ง