งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 205
ชุมชนมีความผูกพันอย่ างแน่นแฟ้น และยึดถือความเชื่อดั้งเดิมเกี่ยวกับ
การใช้ทรัพยากรป่าไม้และยึ ดถือประเพณีดั้งเดิม สตรี ในชุมชนนี้มีสภาพเป็นแม่
เมีย และลูกสาวใน 3 บทบาทคือ เป็นแม่ศรีเรือน หารายได้เสริมให้ครอบครัว เป็น
แรงงานของครอบครัวในการท�ำการเกษตร มโนทั ศน์ด้านการพัฒนาและอนุรักษ์
ทรัพยากรธรรมชาติมีความชัดเจน และเข้มแข็งมากเนื่องจากมีความใกล้ชิดกับ
สมาชิกในชุมชน
สมพันธ์ เตชะอธิก (2540) วิจัยเรื่อง การพัฒนาความเข้มแข็งขององค์กร
ชาวบ้าน งานชิ้นนี้ ศึกษาเกี่ยวกับองค์กรชาวบ้านในชนบทที่ส่วนใหญ่มี อาชีพทาง
เกษตรกรรม เพื่อผลั กดันให้หมู่ บ้านมี ความเข้มแข็งพร้อมที่จะพัฒนาโดยศึ กษา
จากองค์กรชาวบ้าน 9 กลุ่มคือ กลุ่มเซียงน้อยเพื่อการพัฒนา องค์กรชาวบ้านเพื่อ
การพัฒนาภาคอีสาน กลุ่มอีโต้น้อย กลุ่มเกษตรกรโนนทราย มูลนิธิเกษตรกรไทย
สหกรณ์การเกษตรท่านางแมว สมัชชาเกษตรกรรายย่อยภาคอีสาน และงานของ
พระมหาอนันต์ ดอนนอก (2540) วิจัยเรื่องบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน
ตามโครงการอบรมประชาชนประจ�ำต�ำบล (อ.ป.ต.) ในจังหวัดนครราชสีมา พบว่า
ประชากรส่วนใหญ่มีการศึกษาในระดับประถมศึ กษาและมีประสบการณ์ ท�ำงาน
พัฒนาชุมชน ซึ่งเป็นการพัฒนาชุมชนทั้งด้านวัตถุคือ การพัฒนาด้านสาธารณูปโภค
พัฒนาด้านจิตใจมีการรณรงค์ต่อต้านอบายมุขและเสริมสร้างความสามัคคีให้แก่
ประชาชน พระสงฆ์เข้ามามี บทบาทในด้านการเป็นผู้สนั บสนุนให้ค�ำปรึกษาและ
ประสานงานกับหน่วยงานของราชการและองค์กรเอกชน เนื่องจากพระสงฆ์ศึ กษา
หลักพุ ทธธรรมและคุ้นเคยกับประชาชนในชุมชน จากผลงานดังกล่าวสรุปได้ว่า
การสร้างชุมชนให้มีความเข้มแข็งนั้น ผู้น�ำชุมชนและกรรมการจะต้องมีการจัดท�ำ
แผนแม่บทเพื่อก�ำหนดทิศทางในการพัฒนาชุมชนให้เป็นไปในเชิงรุ กก่อน เพราะ
กระบวนการจัดท�ำแผนแม่บทชุมชนนั้ นเป็นเครื่องมือในการค้นหาความต้องการของ
ชุมชนในการพัฒนาศักยภาพของตน โดยปัจจัยที่ส่งเสริ มความเข้มแข็งให้แก่ชุมชน
นั้นพบว่ากลุ่มผู้น�ำชุมชนเป็นผู้มีบทบาทส�ำคัญที่สุด