งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 207
เนื่องจากสถาบันทางศาสนาเป็ นสัญลักษณ์แห่งความดี จึงได้รับความเคารพ
ความศรัทธาจากประชาชนอั นเป็นบ่อเกิดแห่งพลังในการพัฒนาชุมชนทั้งในด้าน
การจัดการป่าไม้ เป็นผู้ให้การศึกษา เป็นผู้น�ำในการพัฒนาชุมชน เป็นผู้น�ำในการ
พัฒนาจิตใจ พัฒนาเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมและสิ่ งแวดล้อม โดยบูรณาการเข้า
กับความเชื่อทางศาสนาได้อย่างลงตัว ส่วนบทบาทของสตรีนั้น พบว่าสตรีเป็นผู้มี
บทบาทส�ำคัญยิ่ งในการร่วมกิจกรรมในการพัฒนาของชุมชน โดยเฉพาะสตรีที่ก้าว
ขึ้นมาเป็นผู้น�ำในท้องถิ่น กลายเป็นหัวหอกส�ำคัญในการระดมพลังของชุมชนมาร่วม
กันพัฒนาท้องถิ่น อย่างทุ่มเทและเสียสละ ส่วนสาเหตุ ที่ท�ำให้ ผู้น�ำที่เป็นสตรีท�ำงาน
อย่างทุ่มเทนั้น ผลการวิ จัยพบว่า ผู้น�ำสตรีเหล่านั้ นมีรากฐานมาจากครอบครั วที่มี
ชาติตระกูลดี มีทรัพย์สินหรือมีบารมีของสามีสูง และเป็ นผู้อุทิ ศตนท�ำประโยชน์ต่อ
ส่วนรวมจนได้รับการยอมรับจากชุมชน จากปัจจัยดังกล่าวได้ส่งผลให้ตรีกลายมา
เป็นพลังส�ำคัญในการพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็ง
3. การมีส่วนร่วม มีรายงานวิจัยจ�ำนวน 15 เรื่อง กล่ าวถึงการเข้ามามี
ส่วนร่วมของหน่วยงานภาครัฐและประชาชนในการพั ฒนาชุมชนโดยมีรูปแบบที่
หลากหลาย อาทิเช่น ผลงานของสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยขอนแก่น
(2540) เรื่ององค์กรชุมชน : กลไกเพื่อแก้ ปัญหาและพัฒนาสังคมงานชิ้นนี้ศึกษา
เกี่ยวกับองค์กรชุมชนโดยรวบรวมบทความทางวิชาการเพื่อชี้ให้เห็นถึงทฤษฎีและ
การปฏิบัติที่ป็นอยู่ในชุมชน พร้อมทั้งน�ำเสนอกลยุทธ์ในการพัฒนาองค์กรชุมชน
ทั้งทางด้านการจัดการและพัฒนากิจกรรม โครงสร้างองค์กร บุคลากร การพัฒนา
เครือข่ายและแนวร่วมที่จะเป็นประโยชน์ต่อการก�ำหนดนโยบายและผู้ปฏิบัติให้เกิด
ความเข้าใจในการด�ำเนินงาน
จรัญญา วงศ์พรหม (2541) ศึกษาผู้หญิ งอีสาน : ทางเลือก ศักยภาพและ
แนวทางการพัฒนา : รวมบทความและบทวิเคราะห์ประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับ
ผู้หญิงในงานชิ้นนี้ ศึกษาเกี่ยวกั บผู้หญิงในสังคมอีสานที่มักประสบชะตากรรม การ
ถูกเอาเปรียบทางเพศในรูปแบบต่างๆ เสมอ แต่ก็มีพลังความแกร่งที่แอบแฝงอยู่
และเผยแพร่ให้เห็นจากการสืบทอดทางวั ฒนธรรมผู้หญิงอีสานยังมีบทบาทใน