งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 211
3. การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ มีการศึกษาวิ จัยจ�ำนวน 5 เรื่อง โดย
การศึกษาวิจัยนั้ นจะให้ความส�ำคัญต่อสตรี ในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ โดย
งานวิจัยจะน� ำเสนอถึงบทบาทของสตรีกับขบวนการเคลื่อนไหวทางสิ่งแวดล้ อม
พบว่า การเข้าร่วมในขบวนการท�ำให้ผู้หญิงมีมุมมองต่ อรัฐและสั งคมในเชิงวิพากษ์
มากขึ้น และสตรีในชนบทมี บทบาทในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่ง
แวดล้อมทั้งในระดับครอบครัวและชุมชนมากขึ้นในปัจจุ บัน
ด้านสุขภาพมีผลงานวิจัยที่เกี่ ยวข้องกับสุขภาพของประชาชนในภาคตะวัน
ออกเฉียงเหนือในช่วง 10 ปี (2535-2545) มีจ�ำนวนมากถึง 52 เรื่อง โดยแบ่งกลุ่ม
ของงานวิจัยออกเป็น 3 กลุ่ม ดังนี้คือ
1. กลุ่มอาหาร มีงานวิจัยเกี่ยวกับอาหารอีสานจ�ำนวน 22 เรื่อง ที่ส�ำคัญ
ได้แก่ผลงานวิจัยของพิษณุ อุตมะเวทิน (2538) วิจัยเรื่องพฤตกรรมบริโภคอาหาร
กับโรคที่พบบ่ อยในชาวชนบทอีสาน พบว่าสาเหตุหลั กของโรคมักเกี่ ยวข้องกับ
อาหารการกินไม่ว่าจะเป็นโรคอุ จจาระร่วง บิด อาหารเป็นพิษ โรคขาดสารอาหาร
และโรคพยาธิล้วนมีสาเหตุมาจากพฤติกรรมในการบริโภคอาหารทั้งสิ้น โดยเฉพาะ
ชาวชนบทและผู้ที่อาศัยอยู่ ในชุมชนแออัดในเขตเมือง และในปีพ.ศ.2542 พิษณุ
อุตมะเวทิน ได้ ท�ำการวิจัยเรื่องพฤติกรรมการบริโภคอาหารของชาวชนบทอีสานอีก
ครั้งหนึ่ง งานชิ้นนี้ได้ศึกษาพฤติกรรมการบริโภคอาหารของชาวชนบทอี สานโดยแบ่ง
ออกเป็น 5 ประเภท คือ ข้อห้าม ความเชื่อ ความนิ ยม นิสัยและการบริโภคอาหาร
ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่อาจเกิดขึ้นเฉพาะตัวบุคคลหรือได้รับการถ่ายทอดทางวัฒนธรรม
งานวิจัยของอุดม บัวศรี (2544) เรื่องหนึ่งทศวรรษกับการพัฒนางานควบคุมโรค
พยาธิใบไม้ในตับ พบว่า ในช่วงเวลา 10 ปีที่ผ่านมา คนอีสานมีพฤติกรรมการ
บริโภคปลาดิบประเภทก้อยปลาดิบซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรคพยาธิใบไม้ใน
ตับลดลง เหลือเพียงบางพื้นที่เท่านั้น ประชาชนส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับสาเหตุ
และความรุนแรงของโรคในระดั บดีมากคิดเป็นร้ อยละ 84.3 นอกจากนี้ยังมี
ผลงานวิจัยอื่นๆ ที่ได้กล่าวถึงความเป็นมา วัตถุดิบ กระบวนการท�ำอาหาร ตลอดจน
สรรพคุณของอาหารอีสานที่หลากหลาย ซึ่ งอาหารอีสานส่วนใหญ่ จะมี รสจัด