210 โสวัฒนธรรม
จากผลงานการวิจัยเกี่ยวกับการอนุรักษ์ป่าในพื้นที่ภาคอีสานผู้ที่มีบทบาท
ส� ำคัญหรือเป็นผู้ น�ำในการอนุรักษ์ ป่า ปรากฎว่ าพระสงฆ์เป็นผู้ มีบทบาทส�ำคัญ
ในการอนุรักษ์โดยได้รับความร่วมมือจากชุมชนเป็นอย่ างดี ทั้งนี้เพราะชาวอีสาน
มีความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา มีความเชื่ อในเรื่องบาปบุญและศรัทธาต่อ
พระสงฆ์ จึงให้ความร่วมมือในการอนุรั กษ์ทรัพยากรป่าไม้ ไว้เป็นมรดกให้ แก่
ลูกหลานได้เป็นอย่างดี
ส่วนกรณีของทรั พยากรน�้ำนั้น มีผลงานวิจัย 15 เรื่อง ที่ศึกษาถึงสถานการณ์
และแนวโน้ มของแหล่งน�้ำในภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งจะพบปั ญหาส�ำคัญคื อ
แหล่งน�้ำตื้นเขิน มีมลภาวะทางน�้ำ การแพร่ขยายของวัชพืช ความขั ดแย้งระหว่าง
หน่วยงานของรัฐกับประชาชนในการเข้าไปจัดการแหล่งน�้ำ แล้วกระทบต่อวิถีชีวิต
ของชาวบ้าน ดังตัวอย่างเหตุการณ์ที่เขื่อนปากมูล จั งหวัดอุบลราชธานี เขื่อนราศีไศล
จั งหวัดศรีสะเกษ เป็นต้น
2. ชุมชนแออัดในสังคมเมือง ซึ่งมีผลงานวิ จัย จ�ำนวน 14 เรื่อง ที่
ส� ำคัญได้แก่ ผลงานวิจัยของชูพักตร์ สุทธิสา (2541) เรื่องสภาพชุมชนแออัดเมือง
มหาสารคาม งานวิจัยของเกริกไกร แก้วล้วน (2536) การศึกษาชุมชนแออัดในเมือง
หลักภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : กรณีศึกษาเมืองอุดรธานี ผลงานวิจัยของพิธันดร
นิตยสุทธิ์ (2547) เรื่องสิทธิพลเมืองกับสิ่งแวดล้อมธรรมชาติภายใต้ภาวการณ์ขยะ
มูลฝอยของเทศบาลนครขอนแก่ น ที่กล่าวถึงสาเหตุแห่งปัญหาเกิดจากชาวชนบทที่
มีฐานะยากจน ละทิ้งอาชีพภาคการเกษตรที่ไม่พอเลี้ยงครอบครัว อพยพเข้ามาขาย
แรงงานในเมืองใหญ่ แต่ด้วยรายได้จากการขายแรงงานอยู่ในเกณฑ์ค่อนข้างต�่ำ จึง
ท�ำให้การจัดการเรื่องที่พักอาศัยมีคุณภาพต�่ำลงเช่ นกัน มีการปลูกบ้านเรือนอยู่อย่าง
แออัด ไม่ถูกสุขลักษณะ การกระจายตัวของชุมชนไม่เป็นระเบียบ การบริการด้าน
สาธารณะไม่ทั่วถึง บางแห่งไม่มีน�้ำประปา ไม่มีไฟฟ้าใช้ ถนนหนทางเป็นหลุมเป็น
บ่อ น�้ำท่วมขังไม่ มีทางระบายน�้ำ ท�ำให้น�้ำเน่า ขยะเน่าเหม็นเนื่องจากระบบการจัด
เก็บไม่ดี ซึ่งปัญหาเหล่านี้ทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นและขยายไปยังเมืองใหญ่หลาย
แห่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ