198 โสวัฒนธรรม
ผลิตเพื่อการยั งชีพ เป็นการผลิตเพื่อการค้า ซึ่งมีสาเหตุมาจากการศึกษา การ
เพิ่มประชากรและอ�ำนาจรัฐ พรเพ็ญ ทับเปลี่ยน (2541) วิจัยเรื่ องการวิเคราะห์
ความอยู่รอดของชุมชนในระบบเศรษฐกิจเพื่อการค้า พบว่าชุมชนจะอยู่ รอดได้
ในระบบเศรษฐกิจเพื่อการค้าก็ต่อเมื่อชุมชนสามารถที่ จะเปลี่ยนแปลงโครงสร้าง
ความสัมพันธ์ระหว่างระบบเศรษฐกิจชุมชนกับระบบเศรษฐกิจที่เหนือกว่าให้เป็น
ความสัมพันธ์แบบสมดุล จะท�ำให้ชุชนมีอ�ำนาจในการต่อรองทางเศรษฐกิจและ
ลดความเสียเปรียบจากกระบวนการทางเศรษฐกิจได้ กรรณิการ์ ศรีฉลวย (2536)
วิจัยเรื่องหมอนขิดที่บ้านศรีฐาน จังหวัดยโสธร ที่เสนอให้มีการพั ฒนารูปแบบ
ของหมอนขิ ดให้มีความหลากหลาย เหมาะสมกับการใช้งานและสอดคล้องกับ
ความต้องการของสังคมปัจจุบัน ผลงานวิ จัยของสุกัญญา เอมอิ่มธรรม (2546)
เรื่องการประกอบธุกิจชุมชนเพื่อการพั ฒนาอาชีพ จั งหวัดขอนแก่น ได้เสนอให้มี
กลุ่มหรือองค์กรชุมชนร่วมเป็นเจ้าของธุรกิจขนาดเล็กใช้ต้นทุนต�่ำ การบริหารเป็น
ไปอย่างใกล้ชิดซึ่ งก็สอดคล้องกั บแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จ
พระเจ้าอยู่หัว สุปราณี ลักษณะศิโย (2540) ได้ ท�ำการวิจัยเรื่องกระบวนการ
ประกอบอาชีพตัดเย็ บเสื้อผ้ าสตรีในเขตเทศบาลเมืองมหาสารคาม พบว่า
ผู้ ประกอบอาชีพสามารถยึดเป็นอาชีพหลักได้ ส่วนผลกระทบทางด้านสังคมพบ
ว่าท�ำให้ครอบครั วอบอุ่นเพราะไม่ต้องออกไปท�ำงานนอกบ้าน สุ พจน์ หารพรม
(2540) วิจัยเรื่องศักยภาพเชิงเศรษฐกิจของกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรผลิตสมุนไพรผง
บ้านห้วยซ้อซับสมบูรณ์ จังหวัดขอนแก่น พบว่าการแปรรูปสมุนไพรผง สามารถ
พัฒนาได้ทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพ ก่อให้เกิ ดรายได้เพิ่มขึ้นมาก เป็นต้น ซึ่ง
ผลงานวิจัยต่างๆ เหล่านั้ น มีเนื้อหาโดยสรุปได้ว่า การแทรกตัวของระบบทุนนิยม
เข้าสู่เศรษฐกิจแบบพึ่งตนเองของชาวนา ท�ำให้ชาวนาต้ องเผชิญความเสี่ยงเพิ่มขึ้น
ดังนั้นยุทธศาสตร์ที่ส�ำคัญที่จะรักษาชุมชนภาคตะวันออกเฉียงเหนือให้
อยู่รอดมีดังนี้คือ
1) น� ำกระบวนการผลิตเพื่อการบริโภคภายในครอบครัวมาใช้ควบคู่ไปกับ
กระบวนการผลิตเพื่อการค้า