งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 159
วัฒนธรรมเพียงแค่นั้น แต่ยังพบว่างานแต่ละชิ้ นล้วนมีส่วนสัมพันธ์เชื่อมโยงให้เห็น
ถึงวิถีชีวิตของชาวอีสาน การปรับตัวเพื่อการอยู่รอดในสังคมที่มีพลวัตอยู่ตลอดเวลา
การโยกย้ายถิ่นฐานเพื่อไปท�ำงานต่างถิ่นหรือต่างแดน การปรับวัฒนธรรมเพื่ อความ
อยู่รอด ตลอดจนการปฏิสังสรรค์ระหว่างกลุ่มวัฒนธรรมที่มีความแตกต่าง การ
สังเคราะห์ งานในครั้งนี้ยังต้องการและจ�ำเป็นที่จะต้ องค้นหาประเด็ นอีกมากมาย
ในการสังเคราะห์งานเพื่อให้เห็นภาพที่เปลี่ยนแปลงไปของวัฒนธรรม และเพื่อสร้าง
องค์ความรู้ เปิดเผยแง่มุมออกสู่สังคม ท้ายที่สุดก็เพื่อสังคมได้เข้าใจในวัฒนธรรม
ที่มีพลวั ตและมีความเป็นพหุลักษณ์ด้วย
3.5 แนวคิด ทฤษฎี และปัญหาทางวิธีวิทยา
จากการสังเคราะห์งานวิจัยวัฒนธรรมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือในบทที่
ผ่านมา เป็นการรวบรวมงานวิจัยภายใต้ 3 ประเด็ นหลักคือ ประเด็นแรกเป็นการ
รวบรวมงานวิจัยวัฒนธรรมด้านพลังความคิดและภูมิปัญญา ซึ่งหมายรวมถึงการ
ศึกษาพลังความคิดและอุดมการณ์ การศึกษาภูมิปัญญาด้านทุนเศรษฐกิจ และ
การศึกษาภูมิปัญญาในฐานพลังชุมชน ประเด็ นทั้งหมดรวบรวมไปถึงการสังเคราะห์
งานวิจัยด้านวัฒนธรรมกับการพัฒนา และงานวิจัยด้านวัฒนธรรมกับกลุ่ มชาติ พันธุ์
เข้าด้วย ซึ่งงานที่รวบรวมมาทั้งหมดได้สังเคราะห์ภายใต้แนวคิดหลั กที่ยอมรับความ
หลากหลายทางวัฒนธรรมในสังคมอีสาน และพยายามท�ำความเข้ าใจในความ
เป็นพลวัตของวัฒนธรรม ตามบริบททางสังคมและการเมืองที่เปลี่ยนแปลงไปอยู่
ตลอดเวลา พร้อมๆ กับการสังเคราะห์งานวิจัยให้เห็ นภาพการเปลี่ยนแปลง ปัจจัย
ที่เอื้ อ และส่งผลให้วัฒนธรรมของสังคมอีสานนั้นเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
ผลจากการสังเคราะห์ด้านกระบวนการวิจัยสรุปได้ว่า การศึกษาสังคม
โดยนักสังคมศาสตร์ด้วยกระบวนการวิจัยสังคมอีสาน โดยใช้แนวคิดและวิธีวิทยา
ในการศึกษาสังคม พบว่ า ส่วนใหญ่เป็นการศึกษาสังคมโดยนักสังคมศาสตร์