154 โสวัฒนธรรม
พบว่า หมู่บ้านสวายสอมีปัญหา คล้ายกับหมู่บ้านชนบททั่วไป มีขนบธรรมเนียม
ประเพณีวัฒนธรรมที่ เป็นเอกลักษณ์ ซึ่ งเป็นผลจากการปฏิ บัติสืบทอดต่อกันมาเป็น
ระยะเวลานาน มีรากฐานมาจากความคิด ความเชื่อในศาสนาพุทธแบบชาวบ้าน
และศาสนาพราหมณ์ ที่ปรากฏอยู่ในประเพณีพิธีกรรมต่างๆ ของชาวบ้าน เช่น การ
นับถือผีบรรพบุรุษ การเล่นแม-ม้วด การโกนจุก การแต่งงานและประเพณีงานศพ
ส่วนบทความของพัฒนา กิตติอาษา (2545) เรื่อง คนข้ามแดนนาฏกรรม
ชี วิตและการข้ามพรมแดนในวัฒนธรรมอีสาน เป็นบทความเกี่ยวกับรูปแบบและ
ช่ องทางการเคลื่ อนไหวทางกายภาพของสังคมชาวอี สานในยุคการพัฒนาใน
ทศวรรษที่ 1960 ข้ามพรมแดนทางสังคมและวัฒนธรรมเพื่อดิ้นรนต่อสู้และตอบโต้
นโยบายการพัฒนาของรัฐไทย ค�ำถามส� ำคัญคือ ท�ำไมคนอีสานจึงเดินทางข้ามแดน
นับตั้งแต่ยุคพัฒนามาจนยุคโลกาภิวั ตน์ วาทกรรมที่อ้างถึงคือ ความยากจน ความ
อดอยาก ความด้อยโอกาส ความต�่ำต้อยของภูมิภาคและคนอีสาน มีส่วนผลักดัน
ให้ออกแสวงหาชีวิตที่ดีกว่า
ส�ำหรับถวัลย์ ภูถวัลย์ (2545) ได้ศึกษาเครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกภาค
อี สาน ขบวนการเคลื่อนไหวเพื่อเปลี่ยนแปลงสังคมโดยกลุ่มคนจน กล่าวถึง เครือข่าย
เกษตรกรรมทางเลือกภาคอีสานเป็นรูปธรรมอันหนึ่งของการแก้ปัญหาความยากจน
ของประเทศไทยที่ผลพวงมาจากทิศทางการพัฒนาประเทศ การก�ำหนดโครงสร้าง
ทางเศรษฐกิจ สังคมและการเมืองที่ไม่เป็นธรรม ส่วนศิริ พร ศรีสินธุ์อุไร (2541) ได้
ศึกษาปฏิบัติการทางวาทกรรมของชาวบ้าน : กรณีศึกษาป่าทามกุดเป่ง เป็นการ
ศึกษาวาทกรรมของชาวบ้านในภาคอีสานที่สร้างขึ้น ในกระบวนการต่อสู้เพื่อการ
อนุรักษ์และจั ดการทรัพยากรธรรมชาติ ปฏิ สัมพันธ์ระหว่างวาทกรรมของชาวบ้าน
กับบริบททางสังคม กระบวนการในการปฏิบัติการเชิงวาทกรรมของชาวบ้านหรือ
ครอบครัว พื้ นที่และครองความเป็นเจ้า พบว่า กรณีศึกษาป่าทามกุ ดเป่ง ที่ปรากฏ
ขึ้ นบนเส้นทางการต่อสู้กรณีฝายราศีไศลโดยสรุปกระบวนการต่อสู้ของชาวบ้ าน
คือ การโต้แย้งและตอบโต้วาทกรรมกระแสหลักของรัฐ 2 ประเด็น คือ วาทกรรม
ว่ าด้วยการอนุรักษ์และการจัดการทรั พยากรธรรมชาติที่มิได้ให้ความสนใจกับ