134 โสวัฒนธรรม
วิธีการที่ ดีในการผลิตเครื่องส�ำอางว่าด้วยสุขลักษณะทั่วไป ประเมินกระบวนการผลิต
นอกจากนี้งานวิจัยของสุมนา ศรีชลาลัย และคณะ (2545) เรื่อง ผญาในมิติของ
การดูแลส่งเสริมสุขภาพจิต มี วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเนื้อหาของผญา ที่มีความ
สอดคล้องกับการดูแลและส่งเสริมสุขภาพจิตในด้านความฉลาดทางอารมณ์ โดย
ด�ำเนินการเก็บข้อมูลจาก 3 ส่วนคือ จากเอกสาร จากภูมิปัญญาท้องถิ่น และจาก
ประชาชนในพื้นที่สาธารณสุขเขต 7 ผลการศึกษาพบว่า มีผญาที่สอดคล้องกับ
แนวคิดความฉลาดทางอารมณ์องค์ประกอบดี 198 คน องค์ประกอบเก่ง 167 คน
องค์ประกอบ “สุข” 106 คน และนักปราชญ์ และประชาชน ใช้ผญาส่งเสริมสุข
ภาพจิตด้านอารมณ์มากที่ สุด
นอกจากนี้ทรรศตวรรณ เดชมาลา (2541) ได้ศึกษา หมอน�้ำมันงากับการ
รักษาโรคของชาวบ้านหัวขวาง อ� ำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ได้ศึกษา
องค์ประกอบและขั้นตอนการรักษาผู้ป่วยด้วยน�้ ำมันงา และศึกษาคติความเชื่อใน
การรักษา พบว่าเมื่อชาวบ้านเจ็บไข้ได้ป่วย หมอน�้ำมันงายังเป็นที่นิยม โดยเฉพาะ
เมื่อเกิดอุ บัติเหตุเชื่อว่าสามารถรักษาได้ดีกว่าโรงพยาบาล และเชื่อว่าหมอน�้ำมันงา
สามารถรักษาแผลไม่ให้เกิดการอักเสบได้ ทั้งยังสามารถประสานกระดูกได้เร็ว และ
มีชัย จริยะนรวิชช์ (2543) เรื่อง ภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้านในการรักษาโรคกระดูก
ศึกษากรณีอ�ำเภอเมื อง จังหวัดมหาสารคาม งานชิ้ นนี้ศึกษาองค์ประกอบ วิธีการ
ขั้นตอน และแนวความคิ ด ความเชื่อในการรักษาโรคกระดูกของหมอพื้นบ้าน ในเขต
อ� ำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม โดยพบว่าฐานคิดในเรื่องการรักษาคือ การรักษา
ผู้ป่วยทั้งทางด้านร่ างกาย จิตใจ แวดล้อมอยู่ในบริบทของสังคมท้องถิ่น การรักษาโดย
การดามด้วยเฝือกไม้ไผ่ การใช้น�้ำมันงาทาชโลมรักษา บ�ำรุงเชื่ อมประสานกระดูก
การจัดดึงกระดูกที่หักให้เข้าที่ก่อนการบ�ำบัดรักษา การใช้ยาบรรเทาอาการปวดหรือ
อั กเสบ และการแนะน�ำให้ผู้ป่วยท�ำกายภาพบ�ำบัดอย่างง่าย ความเชื่ออื่นๆ และการ
งดเว้นพฤติกรรมบางอย่าง ซึ่งล้วนแล้วแต่ส่งผลให้การรักษาโรคกระดูกหักได้ผลดี
เช่ นเดี ยวกับบทความของเมขลา สอนสุภี (2540) เรื่อง เป็นบทความเกี่ยวกับ
ผี ฟ้า พบว่า “ผีฟ้า” เป็นหมอรักษาคนป่วย ซึ่งชาวบ้านจะเรียกง่ายๆ ว่า หมอล�ำ