132 โสวัฒนธรรม
ตึงเครียดได้ สรุปแล้ว การออกก�ำลังกายโดยวิธีการใช้ท่าร�ำประกอบเพลงพื้นเมือง
อี สานประยุกต์นี้ มีผลต่อการเพิ่มอัตราการใช้ออกซิ เจนสูง
ส่วนบทความของจารุวรรณ ธรรมวัตร (2540) เรื่อง การเฝ้าไข้อีสาน อีกรูปแบบ
ของวัฒนธรรมที่โรงพยาบาลควรเอาใจใส่ กล่าวว่า การเฝ้าไข้ของคนอีสาน
สั งคมไทยโดยเฉพาะอย่างยิ่งชุมชนอีสานให้ ความส�ำคัญกับการนับถือเครือญาติ
มาก โดยเฉพาะในภาวะเจ็บป่วย ครอบครัวเครือญาติจะต้องช่วยเหลือกันและกัน
ญาติพี่น้องจะต้องช่วยกันดูแลทุกข์สุขไม่ปล่อยให้ อยู่โดดเดี่ยว หากไม่ไปดูแล
ถื อว่าบกพร่ อง เป็นการพิสูจน์น�้ำใจและความจริงใจ เมื่อพิ จารณาคติความเชื่อชาว
อี สานยังมีความเชื่อถือเรื่องผีบรรพบุ รุษ การผิดผี ท�ำให้เกิดความเจ็บป่วยต้องรักษา
โดยการล�ำส่อง ล�ำทรงหรือการเหยา และบทความของอุดม บัวศรี (2541) เรื่อง
ไม้ข่มเหง ได้ศึกษาเกี่ยวกับไม้ข่มเหง พบว่า เมื่อมี คนตายชาวบ้านจะไปตัดไม้ที่ สวน
หรือตามป่าเขาหรือป่าช้าเพื่อมาท�ำไม้ข่มเหง ตัดมาแล้ วก่อนเผาใช้ไม้นี้พาดโลงศพ
ข้างละท่อนจึงเผาโดยถือคติเป็น 2 ประการ 1) เป็นการเตือนชีวิตต้องทนกับความ
เจ็บป่วย การทนทุกข์ทรมานกับความเจ็บป่วยโรคร้าย เสมือนหนึ่งว่าไร้อิสรภาพ มี
แต่คนข่มเหง แม้ตายก็ยังมีไม้ข่มเหงไม่มีที่สิ้นสุดจึงถือว่าเป็นเรื่องธรรมดา 2) เป็นการ
แสดงภูมิปัญญาของคนอีสาน ที่รับเผาศพภายใน 3 วัน ศพที่ยังดีๆ อยู่ในช่วงนี้
เมื่อถูกเผาจะเกร็งตัวขึ้นทะลุโลงน่าเกลียดจึงมีไม้ข่มเหงเพื่อกันไม่ให้ศพกระเด้งขึ้ น
นอกจากนี้ บทความของบ�ำเพ็ ญ ไชยรักษ์ (2542) เกี่ยวกับการถ่ายโยง
ภูมิปัญญาของชาวนาสะไมย์ ต�ำบลนาสะไมย์ อ�ำเภอเมือง จังหวัดยโสธร ซึ่งเป็น
ชุมชนที่มีอายุกว่าศตวรรษ และเป็นชุมชนที่มีอ�ำนาจในการจัดการทรัพยากร ทุน
แรงงาน ในชุมชนของตนอย่างมีประสิทธิภาพ ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันบรรพชนมีวิธี
การถ่ายโยงประสบการณ์แก่สมาชิ กรุ่นใหม่ของชุมชนอย่ างต่อเนื่อง โดยเปิดโอกาส
ให้เข้าร่วมท�ำงานแล้วเกิดกระบวนการเรียนรู้ และมอบหมายความรับผิดชอบตาม
ก� ำลังความสามารถเพื่อให้เกิดศักยภาพ ทั้งยังเกิดปฏิสัมพันธ์อันดีระหว่างสมาชิก
และยังมีบทความของลักขณา จินดาวงษ์ (2545) เรื่อง หมอน�้ำมัน ภูมิปัญญา
โบราณในการรักษาโรคของชาวร้อยเอ็ด ศึกษาเกี่ยวกับภูมิปัญญาของชาวร้อยเอ็ด