120 โสวัฒนธรรม
องค์ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการผลิตและเทคโนโลยีพื้นบ้าน จังหวัดอุบลราชธานี
เพื่อเป็นการพัฒนาและปรับปรุงรูปแบบ และประโยชน์ใช้สอยให้สอดคล้องกับความ
ต้องการในปัจจุบัน เพื่อเผยแพร่แนวความรู้ด้านการผลิตและเทคโนโลยีพื้นบ้ าน
แก่สาธารณชน และเพื่อเป็นการอนุรั กษ์ภูมิ ปัญญาชาวบ้านด้านศิ ลปหัตถกรรม
ขอบเขตของการวิ จัยแบ่ งออกเป็น 5 เรื่องได้แก่ 1. ภูมิปัญญาด้านการปั้ นหม้อ โดย
ศึกษากรณีบ้านท่าข้องเหล็ก อ�ำเภอวารินช�ำราบ จังหวัดอุบลราชธานี 2. ภูมิปัญญา
ด้านการปั้นไห โดยศึกษากรณีบ้านท่าไห อ� ำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี
3. ภูมิปัญญาด้านการท�ำฆ้อง โดยศึกษากรณีบ้านทรายมูล อ�ำเภอพิบูลมังสาหาร
จั งหวัดอุบลราชธานี 4. ภูมิ ปัญญาด้านการการแกะสลั กไม้ประดั บกระดูกสัตว์
โดยศึกษากรณีบ้ านหนองไข่นก อ� ำเภอม่วงสามสิบ จั งหวัดอุบลราชธานี และ
5. ภูมิปัญญาด้านการหล่อทองเหลือง โดยศึกษากรณีบ้านปะอาว อ�ำเภอเมือง
จั งหวัดอุบลราชธานี ภูมิปัญญาส่วนใหญ่ เป็ นการสร้างสรรค์ผลงานโดยใช้มือ
(หัตถกรรม) เพื่ออ�ำนวยความสะดวก ในการด� ำรงชีวิตตามวัตถุประสงค์และความ
เหมาะสมในท้องถิ่น โดยมีการพัฒนาเทคโนโลยีจากหยาบสู่ละเอียด จากความ
ง่ายสู่ความซับซ้อน และงานวิจัยของ ดนัย วิโรจน์อุไรเรือง (2544) เรื่อง การศึกษา
เทคโนโลยีท้องถิ่ นจังหวัดอุบลราชธานี มีวัตถุ ประสงค์เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูล
เทคโนโลยี และวัฒนธรรมอันเป็นภูมิ ปัญญาท้องถิ่น จังหวัดอุบลราชธานี และค้นหา
ความรู้จากเทคโนโลยีเหล่านั้นโดยใช้วิธีสากล คือ หลักการทฤษฎีทางฟิสิ กส์ ผู้ให้
ข้อมูลจ�ำนวน 29 คน ได้จากการเลือกแบบเจาะจงจากกลุ่มภูมิปัญญาท้องถิ่นในพื้นที่
จังหวัดอุบลราชธานี ผลการศึกษาได้เทคโนโลยีและนวัตกรรม 19 ชนิด คือ ครก
กระเดื่อง เครื่องนวดข้าว เกวียน แคน อิ้ว หลี่ บั้งไฟ ตะไล ขลุ่ยนก โหวด พิณ ซอ
ขิกควาย เครื่องดักหนู กั บดักหนู (เพนียด) บั้งไฟหมื่น บั้งไฟแสน ลูกกลิ้ง ปลูกหอบ
ส�ำหรับรชนี กรกระหวัด (2542) เขียนบทความเกี่ยวกับการเชิดหนังแลกพริก
แลกข้าวหนังตะลุงของชาวอีสานบ้านสระแก้ว อ�ำเภอฝาง จังหวัดขอนแก่น กล่าวว่า
ในอดีตบ้ านสระแก้วมีความอุดมสมบูรณ์ ป่าไม้ชนิ ดต่างๆ ขึ้นหนาแน่น และมี
ชาวบ้านอพยพเข้ามาอยู่จากบ้านใกล้เคียง เริ่มตั้งหมู่บ้านก็ตัดไม้ขยายนาที่ท�ำกิน