งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 111
ชีวิ ตตามฮีตคองของชาวบ้านขวาว พบว่า วิถีครอบครัว มีการปฏิบัติต่อกันของ
บุคคลในวงศ์เครือญาติเล็กๆ พ่อแม่ท�ำหน้าที่อบรมสั่ งสอนลูกให้เข้าใจและยอมรับ
แผนของสังคมวิถีเครือญาติ บุคคลในเครือญาติมีหน้าที่ปฏิบัติตามศีลธรรมฮีตคอง
คือ รู้จักหน้าที่ รู้จักสถานภาพฐานะ การมีสัมมาคารวะ แสวงหาความรู้ใส่ตัวเมื่ออยู่
ในวัยเยาว์ และขยันหมั่นเพียรเลี้ยงดูตนเองและครอบครัว วิถีสังคมบุคคลมีความ
สัมพั นธ์เกี่ยวข้องกันทั้งในกิจการพื้นฐานและองค์กรในชุมชน
ผลงานวิจัยของพระครูอรัญเขตพิ ทักษ์ (2546) ได้ศึกษาพระสงฆ์กับความเชื่อ
เรื่องนรกกับสวรรค์ : กรณี ศึกษาพระสงฆ์ในเขต อ�ำเภอเมือง จังหวัดเลย ผลการวิจัย
พบว่า ความเชื่อเรื่องนรก สวรรค์ เป็นความเชื่อที่ปรากฏในหลักธรรมค�ำสอนในทาง
พระพุทธศาสนา ซึ่ งมีในพระไตรปิฎกโดยเฉพาะในพระสุ ตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย
สฬายตนวรรค และวรรณกรรมทางพระพุทธศาสนา เช่น คัมภีร์โลกศาสตร์
จักรวาฬทีปนี โลกทีปนี โลกบัญญัติและไตรภูมิพระร่วง ความเชื่อเรื่ องนรกสวรรค์
ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในหลั กค�ำสอนของพระพุทธเจ้า ที่จัดอยู่ในปริยัติสัทธรรม และ
สืบทอดค�ำสอนจากรุ่นหนึ่งไปอีกรุ่นหนึ่ง โดยผ่านสื่อสัญลักษณ์ต่างๆ
ส่วนสมศักดิ์ บุญชุบ (2543) พบว่ า การผลิตและจ�ำหน่ายปลาส้ม พัฒนาการ
มาจากสังคมเดิมที่วิถีการด�ำรงชีวิตอาศั ยแหล่งวัตถุดิบจากธรรมชาติ ได้แก่ ล�ำน�้ำชี
เหลือจากการประกอบอาหารน�ำมาถนอมอาหารด้วยกระบวนการหมักไว้เพื่อบริโภค
และแลกเปลี่ยนสิ่ งของระหว่างญาติพี่น้อง และประเสริฐ ปาณีนิจ (2542) ได้วิจัย
เรื่อง พิธีกรรมดารของชาวบ้านกระหาด ต�ำบลกระหาด อ�ำเภอจอมพระ จังหวัด
สุรินทร์ งานชิ้นนี้ได้ศึกษาพิธีกรรมดารของชาวบ้านกระหาด จุดประสงค์ของการ
ประกอบพิธีกรรมเพื่อเป็นบรรทัดฐานทางสังคมแสดงความเคารพ ความกตั ญญู
ต่อผู้มีพระคุณ ความเชื่อเกี่ยวกับพิธีกรรม ชาวบ้านเชื่อว่าการประกอบพิธีกรรมจะ
ช่วยให้ผีบรรพบุรุษมีกินมีใช้และไปเกิดในภพใหม่ที่ดีกว่าเดิม และเชื่อว่าผีบรรพบุ รุษ
จะอวยชัยให้พรกับครอบครัว นอกจากนี้กรองพร ชาญศรี (2541) พบว่ าอาหารคาว
เกี่ยวกับอาหารของชาวไทยเขมรบ้านท่าสว่าง ต�ำบลท่าสว่าง อ�ำเภอเมือง จังหวัด
สุรินทร์ นิยมใช้ขมิ้นและกระชายเป็นเครื่องเทศในการปรุง ใช้เนื้อวัวและไก่ ไม่ใช้