108 โสวัฒนธรรม
(2542) ได้ศึกษาพิธีกรรมขึ้นเฮือนใหม่ของชาวบ้าน : ศึกษากรณีชาวบ้านเกิ้ง
ต�ำบลบ้านเกิ้ง อ�ำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม พบว่า องค์ประกอบของ
พิธีกรรม ได้แก่ ฤกษ์ยามนิยมเป็นเดือนคู่ ยกเว้นเดือนแปดและเดือนสิบ นิยมใช้
วัสดุสิ่งของที่มีชื่อเป็นมงคล บุคคลที่ประกอบพิธี ประกอบด้วยเจ้าของบ้าน และ
ผู้ร่วมพิธี มี ความเชื่อในการปฏิบัติอย่างเคร่ งครัดได้จาก การเตรียมฤกษ์ยาม
พิธีขึ้นเรื อนใหม่ ตอกตะปูที่เสาขวั ญเพื่อแขวนย่าม ส�ำหรับสุรัตน์ จงดา (2541)
เรื่ อง “ฟ้อนผีฟ้านางเทียม” : การฟ้อนร�ำในพิธีกรรมและความเชื่อชาวอีสาน
การวิจัยมุ่งศึกษาการฟ้อนผีฟ้าในกลุ่มนางเทียม อ.พระยื น จ.ขอนแก่น ผลการ
ศึกษาพบว่า กลุ่มนางเทียมในพิธีฟ้อนผีฟ้าได้รับเชื้อสายมาจากเวียงจันทร์ การ
ฟ้อนมี 2 ลักษณะ คือ ฟ้ อนผีฟ้าในการรักษาโรคเมื่อมีการเจ็บป่วยในครอบครัว
และในการบูชาผีฟ้าในพิธีใหญ่ประจ�ำปี คือ วันที่ 13–15 เมษายน พิธีจะฟ้อนกัน
3 วัน 3 คื น ท่าฟ้อนผีฟ้ามีลักษณะ ใกล้เคียงกับท่าฟ้อนอี สานในการแสดงหมอล�ำ
ดนตรีในการฟ้อนใช้แคนแปดเพียงอย่างเดี ยว ส่วนลายหรื อเพลงลายทางยาวในการ
ขั บล�ำเชิ ญผี ฟ้า ส่วนการฟ้อนใช้ลายทางสั้น การแต่งกายใช้แบบพื้นเมืองอีสาน
สิ่ งที่จ�ำเป็นในการแต่งกาย คื อ ผ้าสไบ
ส่วนกมล วงษ์ค�ำ (2545) ได้ศึกษาคติความเชื่ อเกี่ยวกับการสร้างเรือนไม้
พื้นบ้านอีสาน ในจั งหวัดมหาสารคาม พบว่า เรื อนไม้พื้ นบ้านอีสานในจังหวัด
มหาสารคามมี 2 ลั กษณะ คือเรือนใหญ่และเรือนใหญ่มีโข่ ง ชาวบ้านมีคติความเชื่อ
ว่าห้ามใช้ไม้กระบก กระบากและแต้สร้างเรือน เพราะชื่อไม่เป็นมงคล นอกจากนั้น
ยั งมีความเชื่ อเกี่ยวกับการถือฤกษ์ยามในการปลูกสร้าง ส่วนจิรพร ศรี บุญลื อ
(2546) ได้ศึกษาการสื่อสารและการถ่ายทอดของผญาหรือภาษิตอีสานของคนอีสาน
ความหมายและการสะท้อนถึงอัตลักษณ์ ความเชื่อ ค่านิยม วิถีชีวิต ภูมิปัญญา
ของคนอีสานโดยผ่านผญาหรือภาษิตอีสาน โดยศึ กษาเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์
เนื้อหา พบว่า ผญามีทั้งหมด 480 บท วิธีการสื่อสารหรือถ่ายทอดผญาได้ใช้การ
จดจ�ำการบอกเล่ าของผู้อาวุโสปู่ย่าตายาย มากกว่ าการจดบันทึ ก สิ่งที่สะท้ อน
ให้เห็นชัดเจนถึงอัตลักษณ์ความเป็นตั วตนของคนอีสานคือความเชื่อในสิ่งที่ อยู่