งานวิจัยวัฒนธรรมภาคอีสาน 105
มงก็วลจองไดที่บ้านดม อ�ำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์ พบว่ า เป็นพิธีกรรมหนึ่งที่คนทั้ง
สองกลุ่มเชื่อว่าเป็นเรื่องการสร้างความเป็นสิริมงคลให้แก่ชีวิต โดยหมอสูตร จะท�ำ
พิธีอัญเชิญเทวดา สู่ขวัญ ส่วนวัตถุสิ่งของจะมีเครื่ องเซ่นสังเวย เพื่อบอกผีบรรพบุรุษ
และเวลาต้องท�ำให้ถูกต้อง สถานที่จะท�ำที่บ้านของผู้รับการสู่ขวัญ ส�ำหรับการผสม
ผสานทางวัฒนธรรม พบ 6 ด้าน คือ คน วัตถุสิ่งของ เวลา สถานที่ และขั้นตอนใน
การท�ำพิธีกรรม ส่วนกิ่งแก้ว เกษโกวิทและคณะ (2542) ท�ำวิจัยเรื่องการดูแลสุ ขภาพ
ตนเองของชาวชนบทอีสาน พบว่าในเรื่องของการดูแลสุขภาพเด็กอายุ 0-5 ปี การ
อยู่ไฟของหญิงหลังคลอด สุขภาพผู้สูงอายุ ตลอดจนการดูแลสุขภาพตนเองโดย
การป้องกันสารพิษจากการใช้สารฆ่าศัตรูพืชและสัตว์ และการป้องกันตนเองจาก
ยาเสพติด ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่เป็ นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิ ตของชาวบ้านที่สืบทอดปฏิบัติ
กันมาจึงแสดงออกในรูปของความเชื่อบางอย่าง
ส�ำหรับวาสนา ต่อชาติ (2545) ได้ศึกษาเรื่อง การจัดการทรัพยากรป่าชุมชน
ของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทบ้านค�ำโพน ต� ำบลค�ำโพน อ�ำเภอปทุมราชวงศา จั งหวัด
อ�ำนาจเจริญ พบว่า วิถีชีวิตชาวผู้ไทบ้านค�ำโพนกับป่าชุมชน มีการใช้ทรัพยากร
อย่างมีประโยชน์และคุ้มค่าโดยเน้นพันธุ์ไม้ที่บรรพบุรุษเลือกสรรว่าเป็นพันธุ์ไม้ที่เป็น
มงคลต่อชีวิตเป็นภูมิปัญญาของบรรพบุรุษที่สั่งสมมาตั้งแต่อดีตน�ำมาใช้ในพิธีกรรม
ต่างๆ เช่นเดียวกับทรงคุณ จันทจร (2544) ได้ศึกษาเรื่องการถ่ายทอดภูมิปัญญา
พื้นบ้ านเรื่องทรัพยากรดิน น�้ำ ป่าไม้ของกลุ่มชาติพันธุ์กะเลิง ผลการวิจัยพบว่า
กลุ่มชาติพันธุ์กะเลิง เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ในตระกูลภาษาออสโตรอาเชียติค ในกลุ่ม
มอญ – เขมร แต่ปัจจุบันใช้ภาษาไทย – ลาว เดิมมีถิ่นฐานอยู่ในประเทศสาธารณรัฐ
ประชาธิปไตยประชาชนลาว เข้ามาในไทยสมัยรัชกาลที่ 5 และอาศัยอยู่ในเทือกเขา
ภูพาน จ. สกลนคร ใช้ชีวิตโดยการพึ่งพิงธรรมชาติ มีความเชื่อในศาสนา ผี ศาสนา
พุทธ มีองค์ความรู้ของภูมิ ปัญญาชาวบ้านในด้านการใช้ประโยชน์จากทรัพยากร ดิน
น�้ำ ป่าไม้ ได้แก่ องค์ความรู้เกี่ยวกั บการเก็บของป่า ล่าสัตว์ การสร้างที่อยู่อาศัย ท�ำ
ไร่หมุ นเวียน การท�ำนา การท�ำฝายกั้นน�้ ำ วิธีการถ่ายทอดภูมิปัญญาพื้นบ้ าน ใช้วิธี
ผ่านทางพิธีกรรม ผ่านการให้ลงมือปฏิบัติจริง ผ่ านหลักค�ำสอนในพระพุทธศาสนา
การแลกเปลี่ยนประสบการณ์ นิทานพื้นบ้านต่างๆ