102 โสวัฒนธรรม
ซื่ อสัตย์ เป็นต้น ส�ำหรับชลฤทัย ผ่านทอง (2545) ได้ศึกษาเรื่อง ภูมิปัญญาอีสาน :
นิทานมุ ขตลกไม่ใช่แค่เรื่องตลก เน้นศึกษาเกี่ ยวกับภูมิปั ญญาอีสานของนิทาน
มุขตลกที่ไม่ใช่แค่เรื่องตลก พบว่า การศึ กษานิทานในเชิงมานุษยวิ ทยาวัฒนธรรม
โดยการใช้ ทฤษฎีโครงสร้างหน้าที่ มาเป็นกรอบในการศึกษาอธิบายความสัมพั นธ์
ระหว่างนิทานกับสังคมวั ฒนธรรมท้องถิ่นเป็นแนวทางหนึ่งที่สามารถสร้ างความ
เข้าใจถึงบทบาทและคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นประเภทวรรณกรรมนิทานให้เกิด
ความชัดเจนยิ่งขึ้นได้ ทางภาคอีสานมี วรรณกรรมนิทานมุขตลกเป็ นจ�ำนวนมาก
ส่ วนใหญ่เป็นนิทานมุขตลกที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับระบบครอบครัว เครือญาติ ซึ่งสะท้อน
ให้เห็นสภาพวัฒนธรรมชุมชนอีสานได้เป็นอย่างดี วัตถุประสงค์หลักของนิทานเหล่า
นี้เกิดมาเพื่อสร้างอารมณ์หรรษาเพลิดเพลิน บันเทิงใจเป็นหลัก
นอกจากนี้ วีระ สุดสังข์ (2542) ศึกษาการเล่นสะเองของชาวกูยศรีสะเกษ
งานชิ้นนี้ ศึ กษาพิ ธีกรรมการเล่นสะเองในจั งหวัดศรีสะเกษ ซึ่งเป็นพิธีกรรมของ
ชาวกูย เนื่องจากชาวกูยหรือกวยนั้น มักสร้างชุมชนอยู่ตามป่าตามเขา พึ่งพาสิ่ง
ลี้ลับของธรรมชาติ จึงเล่นสะเองเพื่อขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์และดวงวิญญาณของ
บรรพบุรุษให้ปกปั กรักษา เป็นการติดต่อสื่อสารระหว่างผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่กับผู้ล่วงลับ
ไปแล้ว โดยผ่านร่างทรงของแม่สะเอง และเล่ นเพื่อร�ำลึกถึงคุณงามความดีของ
บรรพบุรุษชาวเขมรเรียกการเล่นแบบนี้ว่า แมมว็ด (ชาวไทยเรียกว่าแม่มด) แปล
ได้ว่าแม่ผู้พูด แม่ผู้บอกเสียงไปถึงเทพาอารักษ์ การเล่นสะเอิงของชาวกูย จะมีกลอง
และฆ้อง ผู้ชายตีกลองและฆ้อง
ส�ำหรั บบรรทมทิพย์ มีชัย (2540) ศึ กษาภูมิปัญญาลูกกรู ต�ำบลชุ มเห็ด
อ�ำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ท�ำให้ทราบถึง วิธีการรักษาโรคภัยไข้ เจ็บของลูกกรูใน
พื้นที่ต�ำบลชุมเห็ด ได้พบว่า จ�ำนวนวันในการรักษาจะใช้เวลาต่างกันตามอาการ
ส่วนช่วงเวลาท�ำการรั กษากระท�ำได้ตลอดทั้งวันยกเว้นตอนเที่ยงเพราะเป็นข้อห้าม
ของลูกกรู สถานที่ ใช้บ้านของลูกกรูหรือบ้านผู้ป่วย วัตถุสิ่งของมี สมุนไพร น�้ำมัน
เวทมนต์ และเครื่องบูชาลูกกรู ส่วนขั้นตอนมีขั้นเตรียมการ ขั้นด�ำเนินการ และ
ขั้ นติดตามการรั กษา ค� ำว่า “ลูกกรู” เป็นค�ำเรียกของกลุ ่มไทย-เขมร เรียกผู้ ที่มี