200 ถกเถียงวัฒนธรรม
งานศึกษาอีกงานหนึ่งในโครงการจัดการทรัพยากรเพื่อสันติภาพและความ
ยั่ งยืน19 ภายใต้ชื่อเรื่อง ชุมชนแหลมใหญ่: วิถีชีวิตจากความทรงจ�ำ เป็นงานเขี ยน
ของเครือข่ายการวิจัยกลุ่มน�้ำและพั ฒนาเครือข่ายความร่วมมือเพื่อการพัฒนา
ลุ่มน�้ำท่าจีน-แม่กลอง (2546) ในรูปแบบหน่วยจั ดการความรู้อิสระ เป็นการท�ำงาน
ร่วมกันระหว่างสถาบันการศึกษาในท้องถิ่น หน่วยงานราชการทั้งส่วนกลางและ
ท้องถิ่น องค์กรพัฒนาภาคเอกชน ประชาคมในพื้นที่เนื่ องจากตระหนักว่าในอดีตการ
จัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นไปอย่างแยกส่วนขาดความร่วมมือ
และขาดการมีส่วนร่วมจากภาคประชาชน ดังนั้นลักษณะดังกล่าวจึงเป็นจุดเริ่มต้น
น่าสนใจของงานศึกษาชิ้นนี้ ส�ำหรับเนื้อหาของงานวิจัยเป็นการกล่าวถึงมิติการ
เปลี่ยนแปลงทางประวัติศาสตร์ของพื้ นที่โดยเฉพาะการท�ำมาหากินของชาวบ้าน
ที่ครั้งหนึ่งเคยพากันเลี้ยงกุ้งเนื่องจากมีรายได้ดี สร้างความร�่ำรวยให้กับชาวบ้าน
แต่ต้องประสบกั บภาวะขาดทุนในที่สุด ประสบการณ์ดังกล่าวถือเป็นส่วนหนึ่งของ
การเรียนรู้ร่วมกันของคนในชุมชน ความน่าสนใจของงานศึกษาประเภทดังกล่าว คือ
มีการสรุปบทเรี ยน เป็นต้ นว่า คณะวิจัยท้องถิ่ นได้เรี ยนรู้ประวัติศาสตร์ตนเอง
นักวิจัยภายนอกได้บทเรียนในการท�ำงานร่วมกับชุ มชน ในตอนท้ายของงานศึกษาได้
ค้ นพบว่าการศึกษาประเด็นประวัติศาสตร์ ภูมิ ปัญญาของประชาชน เป็นเรื่องที่ลึกซึ้ง
ผูกโยงกับวิ ถีชีวิ ตผู้คนหลายยุ คสมัย การศึกษาต้องอาศัยเวลาและความสุ ขุม
รอบคอบ การศึกษาเพียงบางด้านไม่อาจน�ำสู่การเข้าใจที่แท้จริงได้ นอกจากนี้การ
กระตุ้นให้คนท้องถิ่ นได้ศึกษาตัวเองและท�ำให้งานศึกษามีคุณค่าและประโยชน์ มาก
ยิ่ งขึ้น
19 อภิญญา บัวสรวงและคณะ.ชุมชนแหลมใหญ่ : วิถีชีวิตจากความทรงจ�ำหนังสือชุดการวิจัยโครงการ
การจัดการทรัพยากรเพื่อสันติภาพและความยั่งยืนเล่ม 3. นครปฐม:ส�ำนักงานกลาง เครือข่ายการวิจัยบูรณา
การลุ่มน�้ำท่าจีน-แม่กลอง คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.2546