งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 199
นอกจากนี้ปรากฏงานศึกษาเรื่อง ความสามารถของชุมชนในการจัดการ
ทรัพยากรท้องถิ่นศึกษากรณีเฉพาะดอนหอยหลอด ต�ำบลบางจะเกร็ง อ�ำเภอเมือง
จังหวัดสมุทรสงคราม (2546)18 วัตถุประสงค์ เพื่อศึ กษาพัฒนาการทางเศรษฐกิจ
สังคม การเมือง ที่ มีผลต่อทรัพยากรท้องถิ่นของชุ มชน โดยศึกษากระบวนการ
ในการจัดการทรั พยากรท้ องถิ่นของชุมชน วิเคราะห์ถึงปัจจัย เงื่อนไขส�ำคัญ
ที่ส่งผลต่อกระบวนการจั ดการทรัพยากรท้องถิ่น เนื่ องจากคนในชุมชนเห็ นถึง
การเปลี่ยนแปลงการใช้ ประโยชน์จากดอนหอยหลอดที่ มุ่งเน้นการค้ามากขึ้น
อาจน�ำไปสู่ความเสื่อมโทรมของพื้นที่และอาจจะท�ำให้การใช้ประโยชน์หมดลงใน
ระยะสั้น ผู้วิ จัยวางกรอบการศึกษาว่า “การพัฒนาพื้นที่ในด้านต่างๆ เช่น โครงสร้าง
พื้นฐาน การท่องเที่ยว การเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติ ตลอดจนการจับหอยหลอดแบบ
มุ่งเน้นปริมาณ ท�ำให้สภาพของดอนหอยหลอดเปลี่ยนแปลงไปส่งผลทั้งด้านบวก
และลบกับคนในพื้นที่” จึงเกิดการรวมกลุ่มขึ้นในชุมชน งานศึกษาได้วิเคราะห์ความ
สามารถของชุมชนในการจัดการทรัพยากรใน 3 ด้านคื อ การพัฒนาจิตส�ำนึก องค์กร
ชุมชนและกระบวนการจัดการเทคนิควิธี ผู้วิจัยสรุปว่าแม้ในเบื้องต้นการด�ำเนินงาน
ของกลุ่มจะบรรลุตามวัตถุประสงค์ เนื่องจากชาวบ้านเป็นกลุ่มคนดั้งเดิมในพื้นที่มี
ความผูกพันและเห็นถึงคุณค่าของทรัพยากรท้องถิ่น แต่ว่ากระบวนการมีส่วนร่วมยัง
จ�ำกัดอยู่เฉพาะแกนน� ำและชาวบ้านจ�ำนวนหนึ่งเท่านั้นยังไม่สามารถขยายเครือข่าย
ออกไปยังหมู่บ้านอื่น ส�ำหรับการใช้วิ ธีดั้งเดิ มเพื่อเป็นการเว้นระยะให้ดอนหอยหลอด
ได้ฟื้นตัว งานศึกษาวิเคราะห์ ถึงเงื่อนไขต่างๆ ในการเอื้อ/ไม่เอื้อต่อการรวมกลุ่ มอย่าง
ชัดเจน ซึ่งมีประโยชน์ในการน�ำไปสู่การแลกเปลี่ยนเรียนรู้การด�ำเนินงาน/ศึกษาวิจัย
ระหว่างผู้สนใจประเด็นการจัดทรัพยากรของชุ มชนท้องถิ่นต่อไป
18 ณัฐกานต์ สุวรรณะ.ความสามารถของชุมชนในการจัดการทรัพยากรท้องถิ่น:ศึกษาเฉพาะกรณีดอนหอย
หลอด ต�ำบลบางจะเกร็ง อ�ำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม.วิทยานิพนธ์.สาขาวิชาการวางแผนสิ่งแวดล้อม
เพื่อชุมชนและชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล 2546.