งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 17
ระบบตระกูลตามแบบเดิม ส่วนในกรณีของชุมชนมอญ ไตยวน และโพล่ง ก็เผชิ ญ
ชะตากรรมที่คล้ายๆ กัน
ในแง่ นี้อาจกล่าวได้ ว่าบริ บทการพัฒนาได้ ลดความหลากหลายทาง
วัฒนธรรมของชุมชนชาติพันธุ์ลงไปบ้าง แต่ไม่อาจกล่าวได้ว่าท�ำให้เหมือนๆ กัน
ไปเสียทีเดียวเพราะกระบวนการปรับตัวอาจจะหลากหลายกันไปซึ่งยังไม่มีข้อมูล
สนับสนุนได้อย่างชัดเจน
อาจกล่าวได้ว่าประเด็นศึกษา จิ ตส�ำนึกและอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของกลุ ่ม
ชาติพันธุ์ ต่างๆ ได้มีความส� ำคัญในการศึกษากลุ่มชาติพั นธุ์ในช่ วงเวลาระหว่าง
ทศวรรษของ 2530-2550 แล้ว แต่ปรากฏว่านักวิจัยที่ศึกษากลุ่ มชาติ พันธุ์ในภาคกลาง
น้อยรายที่ให้ความสนใจในประเด็นนี้ ท�ำให้ความรู้ในเรื่องนี้ยังมีน้อยมากทั้งที่เป็น
เรื่องหลักในการที่จะเข้าใจกลุ่มชาติพันธุ์ อย่างไรก็ ตามมีงานบางงานที่แสดงความ
สนใจในเรื่องกลไกการเรียนรู้ความเป็นลาวพวน และบางงานได้เปรียบเทียบให้เห็น
ความหลากหลายในเรื่องจิตส�ำนึก อัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของลาวพวนซึ่งอยู่ระหว่าง
ความเป็นไทยและความเป็นลาวพวนในชุมชนลาวพวนที่ต่างถิ่นกัน ส่วนบางงาน
สืบย้อนไปในอดี ตถึงการก่อตั วและพัฒนาอัตลั กษณ์ลาวพวนในบริบทการ
เปลี่ยนแปลงในลั กษณะความสัมพันธ์กั บคนไทย และรัฐไทย ที่ เริ่มจากการ
ดูถูกเหยียดหยามมาสู่ การแต่งงานข้ามกลุ่ มกันท� ำให้ เกิดความทับซ้อนเชิง
อัตลักษณ์ชาติพันธุ์ ระหว่างการเป็นคนไทยและการเป็ นลาวพวน มีลักษณะเป็น
ทวิลักษณ์ (double identity) ในลักษณะเดียวกันกับที่ อาร์ โคห์ลิน (R.Coughlin) เคย
ระบุถึงอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของคนจีนในประเทศไทย
ส�ำหรับการศึกษาอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของลาวโซ่งมีจ�ำนวนน้อยกว่า แต่ได้มี
การพาดพิงถึงบ้าง อย่างเช่นในงานหนึ่งซึ่งศึกษาหนองปรงได้กล่าวถึงค�ำบอกเล่า
ของผู้รู้ลาวโซ่งที่แยกแยะความแตกต่ างระหว่างลาวโซ่ง ลาวพวน และลาวเวียง
ที่ถูกอพยพเข้ามาพร้ อมๆ กัน แต่ได้ แยกแยะตัวเองจากไทด� ำในเวียดนามซึ่งเป็น
บรรพบุรุษของตนเอง ส่ วนว่าท�ำไมจึงถูกเรี ยกว่าลาวโซ่ง และเรียกตัวเองว่าลาวโซ่ง
มีหลายข้อสันนิ ษฐาน แต่งานหนึ่งสันนิ ษฐานว่า ค� ำว่า “ลาว” คงมีมานาน