14 ถกเถียงวัฒนธรรม
ได้เข้ามาตั้งถิ่ นฐานในภาคกลางของประเทศไทยตั้งแต่เมื่อไร ที่ไหน และอย่างไร
แต่เมื่อประมวลงานต่างๆ นั้น เข้าด้วยกันแล้ว จะเป็นภาพรวมที่น่าสนใจว่า ความ
หลากหลายทางชาติพันธุ์ และวัฒนธรรมในภาคกลาง เกิดขึ้นได้ด้วยเงื่อนไขของ
การท�ำสงครามระหว่างรั ฐหรือเมืองต่างๆ ในเอเชี ยตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งมีประเพณี
ของการอพยพและกวาดต้อนผู้คนเป็นเชลยสงคราม กั บการอพยพโดยสมัครใจทั้งที่
เกี่ยวเนื่องกับสงครามที่เกิดขึ้น หรือเป็นการอพยพโดยสมัครใจเพื่ อแสวงหาที่ท� ำกิน
ที่อุดมสมบูรณ์กว่าถิ่นเดิม กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ที่ ถูกอพยพหรืออพยพโดยสมัครใจ
เข้ามาอยู่ในภาคกลางซึ่งท�ำให้เกิดความหลากหลายในเชิงชุมชนชาติพันธุ์และใน
ทางวัฒนธรรมในปัจจุบันส่วนใหญ่ เกิดขึ้นไม่เกิ น 300 ปีที่ผ่านมา (เท่าที่มีข้อมูล)
ส่วนความหลากหลายทางชาติ พันธุ์ (ไม่ได้นับคนไทยที่อยู่มาก่อน) ในสมัยอยุธยา
ตอนกลางและตอนปลาย ที่ได้ระบุในหลั กฐานทางประวัติศาสตร์ รวมทั้ งที่เป็ น
คนดั้งเดิมและคนที่อพยพเข้ามา คงจะได้ผสมผสานกลมกลืนกันคนไทยในท้องถิ่น
จนแยกแยะยาก
กลุ ่มชาติพันธุ์ ต่างๆ ที่ยังรักษาวัฒนธรรมดั้งเดิมไว้จนเป็นสี สั นความ
หลากหลายของภาคกลาง ส่วนใหญ่เข้ามาในช่วงต้นและกลางรัตนโกสินทร์ มีทั้ง
ที่พูดภาษาตระกูลย่อย ไท/ไต และภาษาอื่นๆ เช่น มอญ เขมร และจีน เป็นต้น
ส่ วนกลุ่มชาติ พันธุ์ที่เข้ามาอยู่ตั้งแต่สมัยอยุธยาได้ผสมผสานกลมกลืนกับคนไทยใน
ท้องถิ่นไปมากแล้ว โดยอาจจะหลงเหลือสัญลักษณ์วัฒนธรรมดั้งเดิมไว้บ้าง แต่คง
ต้ องอาศัยงานศึกษาทางชาติพันธุ์วรรณา ซึ่งในขณะนี้แทบไม่มีอยู่ ส่วนใหญ่งานที่มี
เป็นการศึกษาที่ตั้งถิ่นฐานหลังสมัยกรุงธนบุรีมาแล้ว
ความหลากหลายทางวั ฒนธรรมที่มองเห็นจะเป็นความหลากหลายของ
ชุ มชนชาติพันธุ์ต่างๆ เนื่องจากงานวิจัยแต่ละงานจะเน้นการศึกษาระดับจุลภาค
คือ ชุมชนชาติพันธุ ์เฉพาะพื้นที่ ยังขาดการประมวลลั กษณะร่วมทางวั ฒนธรรม
ของกลุ่มชาติพันธุ์แต่ละกลุ่ม อย่างไรก็ตามจากงานที่มีอยู่ผู้เขียนพอจะประมวลได้
ว่าภายในกลุ่มชาติ พันธุ์แต่ละกลุ่ม มีความแตกต่างทางวัฒนธรรมอยู่บ้าง อย่างใน
“ลาวพวน” มักนิยมตั้งถิ่นฐานอยู่ริมแม่น�้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็นล�ำน�้ำธรรมชาติ