18 ถกเถียงวัฒนธรรม
พอสมควร (เพราะลาวโซ่งบางส่วนได้ถูกอพยพไปไว้บริเวณใกล้เวียงจันทร์มาก่อน
แล้ว) เพราะมีค�ำพังเพยของลาวโซ่งว่า “บ่เคยอิ้นกอน ฟ้อนแถน บ่แม่นผู้ลาว” ส่วน
ในช่วงเวลาที่ศึกษานั้นปรากฏว่ามีความหลากหลายในเรื่องอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ใน
ชุมชนหนองปรง ผู้อาวุโสลาวโซ่งมีความภูมิใจในความเป็นลาวโซ่งโดยทั่วไป แต่
เมื่อพูดภาษาลาวโซ่ งกันก็จะเรี ยกตนเองว่า “ผู้ ลาว” ส่วนลาวโซ่งที่อายุน้อยกว่า
40 ปี มีความรู้สึกที่หลากหลาย แต่ผู้ให้ข้อมูลส่วนใหญ่เรียกตัวเองว่า “โซ่ง” หรือ
“ไทยโซ่ง” เพราะไม่ชอบถูกเรียกว่า “ลาว”
แม้ว่างานศึกษาชุมชน “มอญ” ในประเด็นนี้จะมีน้อยงานแต่เป็นงานที่ ศึกษา
ในประเด็นนี้โดยตรง ซึ่งศึกษาชุมชนมอญบ้านม่วงและแสดงให้เห็นว่ามอญบ้านม่วง
มีอัตลักษณ์ ชาติพันธุ์ที่ซับซ้อน คือมีทั้งความเป็นมอญและความเป็นไทยควบคู่กันไป
ซึ่งแสดงออกผ่านสัญลักษณ์วั ฒนธรรมในรูปลักษณ์ต่างๆ เช่นภาษา และการแต่งกาย
กลไกส�ำคัญในการธ�ำรงอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ความเป็นมอญก็ คือการเรียนรู้ ผ่าน
ครอบครัว และการถื อปฏิบัติ ทางพิธีกรรมต่างๆ เช่นพิธีเลี้ ยงผีและพิธีร�ำผีเป็นต้น
ซึ่ งนักวิจัยได้ตั้งข้อสังเกตว่าจิตส�ำนึกชาติพันธุ์ ของคนรุ่นหลังจะเอนเอียงมาทาง
ความเป็นไทยมากกว่าความเป็นมอญ ส่วนอี กงานหนึ่งซึ่งศึ กษามอญบางกระดี่ ได้
เสนอว่ามอญได้ธ�ำรงอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ผ่านประเพณีและความเชื่อโดยแสดงออก
ผ่านสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมเช่นการแต่งกายแบบมอญไปวัด การสวดแบบมอญ
การถือผีบรรพบุรุษและการรักษาประเพณีสงกรานต์แบบมอญ
วั ฒนธรรมกับการพัฒนาเป็นประเด็นที่ ส�ำคัญอีกประเด็นหนึ่งในการที่จะ
เข้าใจการเปลี่ยนแปลงปรากฏการณ์ทางสังคมและวัฒนธรรมในภาคกลาง ซึ่งใน
บางส่วนได้พอเห็นภาพผ่านการปรับตัวทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ต่อ
กระบวนการพัฒนาอย่างเช่น การคมนาคมและการขนส่งแบบทันสมัย กระบวนการ
ผลิตทางการเกษตรเชิงพาณิชย์ การพัฒนาฐานเศรษฐกิจสู่การอุตสาหกรรม และ
พัฒนาการของระบบตลาดท�ำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิ ถีชีวิตในชุมชนชาติพันธุ์
ต่างๆ ซึ่งไม่ได้รวมคนไทยดั้งเดิมในภาคกลาง ภาพที่เห็นจึงเป็นส่วนเสี้ยวของการ
เปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมในภาคกลางอันเกี่ยวเนื่องกับการพัฒนา ในหั วข้อนี้