งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 165
ปัญหาเหล่านี้จะน้ อยลงไปหากเราอาศัยแนวทฤษฎีทางมานุ ษยวิทยา
สังคมและวัฒนธรรม หรือแนวทฤษฎีในสาขาวิ ชาที่เกี่ ยวข้อง เช่น สังคมวิ ทยา
มาประยุกต์ใช้ เพื่อตั้ งค�ำถามให้ ครอบคลุ มขึ้ น อาจช่วยให้ ได้ ความเข้าใจ
เกี่ยวกับความหลากหลายในเรื่ องวิถี ชีวิตชุ มชน ชาติ พันธุ์ และวัฒนธรรมกั บ
การปรับตัวทางวั ฒนธรรมได้เพิ่มมากขึ้น หรื ออาจจะอาศัยแนวการศึกษา
จิตส� ำนึ กและอัตลั กษณ์ ชาติ พั นธุ ์ ส�ำหรั บการท�ำความเข้าใจเรื่องชาติ พันธุ ์
ในบริบทของรัฐไทย11 นอกจากนี้แม้ว่าจะแสดงให้เห็ นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม
ของชุมชนชาติพันธุ์ต่างๆ ซึ่งช่วยให้เราเห็นลั กษณะเด่นของความหลากหลาย
ก็มีแนวโน้ มที่ จะศึกษาและน�ำเสนอแบบ “แช่ แข็ง” (ขาดความเป็ นชีวิ ตที่มี
การเปลี่ยนแปลงและเชื่อมโยงกับมิ ติอื่นๆ) แต่ บางงานก็ได้พยายามที่จะศึ กษา
ในลักษณะเชื่ อมโยงส่วนต่างๆ เข้าด้วยกั น ท�ำให้พอจะเข้าใจปรากฎการณ์
ความหลากหลายทางวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ในภาคกลางได้บ้าง
ผู้ เขียนได้ พยายามประมวลประเด็นต่ างๆ เพื่อให้เห็นภาพบางส่ วนของ
ปัญหาในงานวิ จัย12 เกี่ยวกับความหลากหลายทางชาติพันธุ์ในภาคกลาง เท่าที่
ผู้เขียนเห็นว่าจะท�ำให้ งานวิจัยของนักวิจัยมี ประโยชน์ ต่อพัฒนาการของงานวิจัย
ในเรื่องความหลากหลายทางชาติ พันธุ์ คื อ
1. ความชัดเจนของโจทย์หรือประเด็นวิจัย และแนวคิดในการศึกษา
ที่จะช่วยท�ำให้เห็นปรากฎการณ์ที่สนใจศึกษาได้รอบด้านหรือชัดเจนมากขึ้น
งานวิจัยวิถีชีวิตชุมชนชาติพันธุ์ในฐานข้อมูลมีประมาณ 33 งาน ครอบคลุม
ทุกกลุ่มชาติพันธุ์ โดยจะปรากฎค่อนข้างมากในกลุ่มชาติพันธุ์ที่เป็นลาวพวน ลาวโซ่ง
มอญ และกะเหรี่ยง งานวิจัยเหล่านี้มีความหลากหลายในเรื่องความแคบและกว้ าง
ของประเด็น อย่างเช่นบางงานก็จะเน้นที่ครอบครัว หรือค่านิยม แต่ส่วนใหญ่แล้ว
งานวิจัยในแนววิถีชีวิตชุมชนชาติพันธุ์มักจะเน้ นการให้เห็นภาพรวมๆ ของชุ มชน
11 ผู้เขียนได้สรุ ปและทบทวนแนวการศึกษาชาติพันธุ์นี้ ไว้แล้วในบทที่ 4 และได้ชี้ให้เห็ นว่างานที่ศึกษากลุ่มชาติพันธุ์
ต่างๆ ในภาคกลางเกือบทั้งหมดยังไม่ใคร่ได้ตั้งค�ำถามในเชิ งชาติพันธุ์
12 รวมรายงานวิจัย วิทยานิพนธ์และสาระนิพนธ์