งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 171
ตัวแปรที่เป็นปัจจัยผลักดัน หรือน�ำกระบวนโลกาภิวัฒน์เข้าสู่ชนบท เช่น สถานภาพ
ของประชาชน การแพร่กระจายทางวัฒนธรรม บทบาทของผู้น�ำ การได้รับข่าวสาร
และวิถี การด� ำเนินชีวิ ต ทั้งนี้ผู้วิจัยได้ อธิบายฐานที่ มาของกรอบแนวคิดและ
ตัวชี้วัดต่างๆ ซึ่งพิจารณาแล้วดูไม่ชอบด้วยหลักเหตุผลและหลักฐานเชิงประจักษ์
กรอบคิดนี้จึงเลื่อนลอยจากปรากฎการณ์ ในชุมชน ตัวเลขที่ได้มาจากการชี้วั ด
ดังกล่าวจึงไม่มีรากฐานจากเหตุการณ์หรือกระบวนการเปลี่ยนแปลงในชุมชน เพราะ
เรื่องของการเปลี่ยนแปลงเป็ นเรื่องของเหตุการณ์และกระบวนการที่เกิดขึ้นในชุมชน
หากไม่มีข้อมูลดังกล่าวก็ยากที่จะน�ำตัวเลขที่เกิดจากการวิเคราะห์ทางสถิติไปใช้ได้
หรือมีความหมายต่อการเข้าใจการเปลี่ยนแปลง
2. “พืชเศรษฐกิจกับการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมในชุมชนลาวครั่ง:
ศึกษากรณีบ้านโคกต�ำบลอู่ทอง อ�ำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี” (วรณัย
พงศาชลากร 2538)
งานนี้ มีการเริ่ มต้นที่ ดีที่มีความชั ดเจนในประเด็ นวิจัยว่า ต้องการศึ กษา
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของระบบผลิตที่เน้นพื ชเศรษฐกิจ การผลิตเพื่อการค้า และ
ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงนี้ต่อระบบวัฒนธรรมของชุมชน แม้ว่าจะมีโจทย์ย่อย
ที่ดูรุงรังไม่แสดงความเกี่ยวข้องกับโจทย์หลักบ้าง แต่นับว่ายังชัดเจนในโจทย์หลัก
โดยมีการอ้างว่ าจะใช้แนวคิดเศรษฐศาสตร์การเมื อง แนวทฤษฎีนิ เวศวัฒนธรรม
และแนวทฤษฎีโครงสร้างการหน้าที่
แม้ ว่าอาจจะมีความสับสนในเรื่ องแนวคิดบ้าง คือไม่ น่าจะใช้แนวคิด
โครงสร้างการหน้าที่ ซึ่งเน้นความพยายามในการอธิบายการด�ำรงอยู่ของสถาบัน
สังคมและวัฒนธรรมมากกว่า แต่ 2 แนวคิดแรกเป็นการตั้ งค�ำถามและแสวงหา
ความรู้ที่จะอธิบายการเปลี่ยนแปลง โดยแนวคิดเศรษฐศาสตร์ การเมืองอาจจะ
เป็นการตั้งค�ำถามเกี่ยวกับผลกระทบของระบบตลาดหรือเกษตรกรรมเชิงพาณิชย์
และการขยายตัวของความเจริญที่มีต่อสถาบันสังคมและวั ฒนธรรม ในขณะที่
แนวทฤษฎีนิเวศวัฒนธรรมเน้ นการอธิบายการปรับตัวของสถาบั นสังคมและ
วัฒนธรรมที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงในลักษณะการใช้ทรัพยากร นับว่าแนวคิดทั้ง