48 สืบโยดสาวย่าน
2.3 พลังความคิดและภูมิปัญญาในวรรณกรรมท้องถิ่น
งานศึกษาวิจัยเกี่ยวกับวรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ เท่ าที่ประมวลได้มีจ�ำนวน
ทั้งหมดเกือบ 60 เรื่อง ในจ� ำนวนนี้ส่วนใหญ่เป็นการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับวรรณกรรม
ลายลักษณ์ ผลงานเกือบทั้งหมดเป็นงานวิจัยทั่วไปแทบทั้งสิ้น ที่เป็นงานวิทยานิพนธ์
บทความ และหนั งสือมีจ�ำนวนไม่กี่เรื่อง
ในส่วนที่เป็นงานวิ จัยทั่ วไป มุ่งศึกษาวรรณกรรมลายลักษณ์ ทั้งที่บั นทึก
ในหนังสือบุ ด คัดลอกจากหนังสือบุด งานวรรณกรรมที่น� ำมาจากหนังสือบุดที่
ปริวรรตและพิมพ์ เผยแพร่แล้ว และผลงานวรรณกรรมสมัยใหม่ ส�ำหรับวิทยานิพนธ์
ส่ วนใหญ่เป็นการศึกษาผลงานของผู้สนใจซึ่ งคลุกคลี และสร้างสรรค์ งานเกี่ยวกับ
วรรณกรรมท้องถิ่น เช่น ศึกษาผลงานของนายหนังตะลุง ผลงานของนั กเขียน ผล
งานเพลง เรื่ องสั้น โดยน�ำผลงานมาศึ กษาวิเคราะห์ในแง่มุมใดแง่มุมหนึ่ง อย่างไร
ก็ ตาม มีวิทยานิ พนธ์บางเรื่องสนใจศึกษาวรรณกรรมมุขปาฐะ แต่ก็มีจ�ำนวนน้อย
งานวิจัยที่ศึกษาวรรณกรรมลายลักษณ์ใช้ข้อมูลซึ่งบันทึกในต้นฉบับหนังสือ
บุด ผลงานที่คัดลอกมาจากหนังสือบุด และผลงานซึ่ งมีผู้ปริวรรตและพิมพ์เผยแพร่
โดยวิธีรวมกลุ่มนักวิชาการมาร่วมกันศึกษา ผลงานดังกล่าวเริ่มจากช่วยกันค้นคว้า
เสาะหาวรรณกรรมจากแหล่ งวิทยาการในภาคใต้ ช่วยกันอ่านและท�ำวรรณกรรมปฏิ
ทัศน์ คือ ศึกษาต้นฉบั บแต่ละเรื่องแล้ว ประมวลสารัตถะ รูปแบบ ลั กษณะทั่วไปและ
ลักษณะเฉพาะ ต่อจากนั้นได้ศึกษาวรรณกรรมดังกล่าวจากแหล่งอื่นเพิ่มเติมแล้ว
ศึกษาวิเคราะห์และสังเคราะห์เพื่อหาภาพรวมอั ตลักษณ์และพลวัตของวรรณกรรม
ทักษิณน�ำเสนอเป็น “วรรณกรรมทักษิณ : วรรณกรรมปริทัศน์” (ชวน เพชรแก้ว,
2547) มีเนื้อหาจ�ำนวน 46 ปริจเฉท ในแต่ละปริจเฉท กล่าวถึงอัตลักษณ์ และพลวัต
ของวรรณกรรมทักษิณในแต่ละด้าน ซึ่งช่วยให้เห็นพัฒนาการของวรรณกรรมท้อง
ถิ่ นภาคใต้ตั้งแต่ยุคศิ ลาจารึกมาจนถึงปัจจุบัน ต่ อจากนั้นน�ำวรรณกรรมที่ศึกษา
มาคัดสรรวรรณกรรมที่โดดเด่นในด้านเนื้อหา ความสมบูรณ์ของเนื้อหา และเห็น
ว่ามีประโยชน์ต่อการศึกษาวรรณกรรมให้เหลือเพียงจ�ำนวนหนึ่ง แล้วปริวรรต ท�ำ