52 สืบโยดสาวย่าน
ความงามในวรรณกรรมทักษิณอีกอย่างหนึ่งที่ควรแก่การสนใจ คือ จิตรกรรม
ซึ่ งแทรกอยู่ในวรรณกรรมต่างๆ เช่นใน พระมาลัยค�ำกาพย์ หนังสือศาสนา และใน
ต�ำราเกี่ยวกับโรคต่างๆ เป็นต้นส่วนที่เกี่ยวกับประเภทของวรรณกรรมทั กษิณ หาก
แบ่งประเภทวรรณกรรมตามลักษณะค�ำประพันธ์ มี ทั้งวรรณกรรมประเภทกาพย์
ค�ำฉันท์ ค�ำกลอน และร้อยกรองแบบอื่นๆ ได้แก่ โคลง ร่าย ลิลิตและกาพย์ห่อ
โคลง นอกจากนี้ยังมีวรรณกรรมร้อยแก้วอยู่บ้าง วรรณกรรมที่มีมาแต่เดิมมักใช้ค�ำ
ประพันธ์ประเภทกาพย์ยานี กาพย์ฉบัง และกาพย์สุรางคนางค์ ส�ำหรับค�ำประพั นธ์
ประเภทอื่น ส่วนใหญ่ใช้ในระยะหลัง ส�ำหรับวรรณกรรมบางประเภท เช่น ต�ำรา
ต่างๆ ล้วนใช้ร้อยแก้วแทบทั้งสิ้น ส่วนที่กล่าวถึงอัตลักษณ์ของวรรณกรรมทั กษิณ
ในส่วนนี้เมื่ อพิจารณาด้านเนื้อหา คือ วรรณกรรมกลุ่มประวัติ ศาสตร์ พงศาวดาร
และต�ำนาน กลุ่มที่บันทึกเหตุการณ์ส�ำคัญในท้องถิ่น กลุ่มความเชื่อ กลุ่มปรัชญา
ศาสนา กลุ่มกฎหมาย กลุ่มประเพณี กลุ่มสุภาษิตค�ำสั่ งสอน กลุ่มต�ำรา กลุ่มการ
แพทย์และสุขอนามัย กลุ่มนิทานประโลมโลก ฯลฯ แต่ละกลุ่มล้วนมีลักษณะเฉพาะ
ตัวที่แสดงถึงความเป็นท้ องถิ่นภาคใต้ที่ชัดเจน กล่าวคือ วรรณกรรมดั งกล่าวได้
บันทึกสาระต่างๆ ในสังคมภาคใต้ไว้อย่างน่าสนใจยิ่ง เช่น วรรณกรรมแหล่ หมอ
จั นทร์ (สถาพร ศรีสัจจัง และสุนทรี สังข์อยุธย์, 2547) บันทึกเรื่องราวสะเทือนขวัญ
ที่หมอจันทร์เป็นฆาตกรยิงพระสถล สถานพิ ทักษ์ (คออยู่เคียด ณ ระนอง) และพระ
ยารัษฎานุประดิษฐ์ (คอซิมบี้ ณ ระนอง) หรือ การสะท้อนความเชื่อเรื่ องโลกและ
จักรวาลเกี่ยวกับการสร้างแผ่นดินแผ่นฟ้ าในต�ำนานสร้างโลกฉบับบ้ านป่าลาม (พิ ชัย
แก้วขาว, 2547) และนิราศชื่น (ชวน เพชรแก้ว, 2547) อันเป็นนิราศที่สะท้อนชีวิตจริง
ของผู้เขียน เป็นต้น ส� ำหรับอัตลักษณ์ในด้านอื่นๆ เช่ น การสร้างวรรณกรรมเป็นการ
สร้างเพื่อเอาบุญมิใช่เพื่อเอาชื่ อ จึงไม่บอกชื่อผู้แต่ง การใช้แนวความคิดของตนเอง
ภายในท้องถิ่น เช่น การใช้ค�ำประพั นธ์กลอนเพลงบอก กลอนสามห้า ฯลฯ การใช้
สุ ภาษิตค�ำสอนต่างๆ ที่ตกผลึกจากจารีตนิยม หรือวัฒนธรรมชุมชน (สุธิวงศ์ พงศ์
ไพบูลย์, 2547) เป็นต้น
ส่วนที่กล่ าวถึงภูมิ ปัญญาในวรรณกรรม (สุ ธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์, 2547)
วรรณกรรมทักษิ ณมีกระบวนการก�ำเนิ ดของภูมิปัญญา คือ อาศัยวิถีและพลังของ