40 สืบโยดสาวย่าน
แต่จากปลายพุ ทธศตวรรษที่ 24 เป็นต้นมา ภูมิลักษณ์ภาคใต้เปลี่ยนแปลง
ไปจากเดิมมาก เนื่องจากผลจากการบริโภคนิยม และเทคโนโลยี ด้านรูปลักษณ์
พบว่า ชาวภาคใต้ปัจจุบัน ไม่มี ชาติพันธุ์ที่บริสุทธิ์ กล่าวคือเป็นผลผลิตของการ
ผสมผสานของชาติพันธุ์ต่างๆ แม้จะแตกต่างกันตามประเพณีนิยม แต่มีลักษณะ
ร่วมคือ เรียบง่ายไม่ฟุ้งเฟ้อ ด้านจิ ตลักษณ์ชาวภาคใต้มี จิตลักษณ์ช่วยเกื้อหนุนให้
มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ มีการรวมกลุ่มด้วยวิถีที่ไม่ซับซ้อนใช้ชีวิ ตเรียบง่าย อิสระ
ระมัดระวังต่อการเลือกรับสิ่งใหม่ ใช้พุทธศาสนามาเสริมแต่งนิสัย ความคิด ความ
เชื่อ ค่านิยม ฯลฯ ในขณะที่ศาสนาอิสลามเคร่งครัดในวินัยและการอยู่ร่วมกัน ภาพ
ของภาคใต้ในแง่ภูมิลักษณ์ รูปลักษณ์ และจิตลักษณ์ในงานชิ้นนี้ ผู้วิจัยได้น�ำมา
สั มพันธ์เชื่อมโยงกัน ช่วยให้เห็นภาพการเคลื่อนไหวในแต่ละช่วงเวลา งานชิ้นนี้จึง
เป็นรากฐานส�ำคัญของการมองภาคใต้ได้เป็นอย่างดี งานชิ้นที่สอง คือ เรื่องท้อง
ถิ่ นนิยมกับปัญหาการรวมชาติสมัยรัชกาลที่ 5 และผลกระทบที่ มีต่อปัญหาการเมือง
การปกครองในปัจจุบันที่ศึกษาเฉพาะกรณี ภาคใต้ เป็นงานที่ผู้ศึกษาพยายามตอบ
ว่า มีปัญหาและมีผลกระทบอย่างไรจากการรวมชาติดังกล่าว ผู้วิจัยได้ประมวล
ศึกษาวิเคราะห์ และสังเคราะห์จากทั้ งเอกสารจากส่วนกลางและภาคใต้มากมาย
ได้ข้อสรุปว่า ก่อนรวมชาติสมัยรัชกาลที่ 5 ดินแดนภาคใต้ยังแตกแยกเป็นเมืองเล็ก
เมืองน้อย เจ้าเมืองมีอ�ำนาจสิทธิ์ขาดทางการปกครองตามระบบกินเมื อง ประชาชน
แยกกันอยู่เป็นกลุ่ มตามมูลนายที่ตนสังกัด ตอนต้นพุ ทธศตวรรษที่ 25 ประเทศไทย
ถูกคุกคามจากลัทธิจักรวรรดินิยม จึงมีการปรับประเทศ มีรัฐบาลกลางรวบอ�ำนาจ
ทางการเมือง การปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และแบบแผนทางวัฒนธรรม ภายหลั ง
สงครามโลกครั้งที่ 2 ลัทธิทุนนิยมเจริญขึ้นอย่างรวดเร็ว ท�ำให้นายทุน และชนชั้น
กลางเข้ามาเป็นกลุ่มการเมืองใหม่ โดยประนีประนอมกับระบบราชการ ผลที่เกิด
กั บประชาชนก็คือ ถูกขูดรีดจากระบบภาษีค่าเช่าตามระบบศักดินาข้าราชการ และ
ซื้อสินค้าราคาแพงจากนายทุน การศึกษาแม้จะเน้นการศึกษาเอกสารเป็นส่วนใหญ่
แต่ท�ำให้ทราบถึ งพลวัตของสั งคมภาคใต้ซึ่งถูกผลกระทบมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน
งานวิจัยชิ้นนี้จึงตอบปัญหาซึ่งช่วยให้มองเห็นความขัดแย้งและสภาพอันยุ่ งเหยิง
ของภาคใต้มาจนทุกวันนี้