งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 37
การขุดค้นพบหลักฐานทางโบราณคดีได้แก่ ลูกปัด เศษภาชนะแก้ว เครื่ องถ้วย
จีน เครื่องถ้วยพื้นเมือง เหรียญจีน ส่วนประกอบของเรือโบราณ บ่อน�้ำจืด เป็นต้น
จากหลักฐานได้ตีความว่ามีความสัมพันธ์กับแหล่งโบราณคดี และโบราณสถาน
ใกล้เคียงบนสันทรายไชยา อันเป็นโบราณสถานที่ตั้งของวัดแก้ว วัดหลง วัดเวียง
วัดพระบรมธาตุไชยาราชวรวิหาร และอื่นๆ แล้วสรุปว่า บริเวณแหลมโพธิ์อาจจะ
เป็นแหล่งรวมสินค้า หรือตลาดการค้า ในยุคต้นๆ ของศรีวิชัยก็ได้ รูปแบบเนื้อหา
การน�ำเสนอดังกล่าวนี้ สอดคล้องกับงานในลักษณะเดียวกัน เช่น สทิงพระ: ชุมชน
โบราณ เขาสามแก้ว: ชุมชนโบราณ และเรื่องคลองท่อม: ชุมชนโบราณ และงาน
การขุดค้นที่ เขาขุนพนม นครศรีธรรมราช เป็นต้น
ในส่วนของงานบทความซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับวัด และวังที่ส�ำคัญในภาคใต้
หากพิจารณารูปแบบของงานเขี ยนทั้งหมดพบว่ า มีการน�ำเสนอที่คล้ายคลึงกัน คือ
บอกแหล่งหรือที่ตั้ง ประวัติความเป็นมา ความส�ำคัญ และกล่าวถึงหลักฐานทั้ง
โบราณวัตถุ โบราณสถานที่พบ บางแหล่งกล่าวถึงประวัติการปฏิสังขรณ์ ส่วนที่
ต่างกันออกไป บ้างก็บอกถึงลักษณะทางสถาปัตยกรรมและองค์ประกอบอื่นๆ ตาม
รายละเอียดที่เกี่ยวข้องก็มี เช่น วัดพระบรมธาตุไชยา (พรศักดิ์ พรมแก้ว, 2542) กล่าวถึง
การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ของวัด และการขึ้ นทะเบียนเป็นโบราณสถานที่ ส�ำคัญของชาติ
หรือวัดหลง ได้บอกลักษณะเดิมของแหล่งโบราณคดี ก่อนการขุดค้น เป็นต้น
ส�ำหรับงานบทความที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับจังหวัดต่างๆ ในภาคใต้นั้นพบว่า มี
ทั้งงานศึกษาภาพรวมของประวัติศาสตร์ทั้งจังหวัด และที่ศึกษาโดยเน้ นบางเรื่องใน
บางยุคบางสมัยก็มี หรือส่วนเนื้อหาอื่นๆ มักเกี่ยวกับพัฒนาการของเมืองแต่ละยุค
แต่ละสมั ย หรือศึ กษาโดยเน้นบางเรื่องในบางยุ คบางสมัยโดยยึ ดเอาพื้นที่ และ
ช่วงเวลาหนึ่งมาศึกษา เช่น กรณีศึกษาเกี่ยวกับเมืองสงขลา ได้ศึกษาชุมชนรอบ
ทะเลสาบสงขลาในช่วงเวลาก่อนมีทางรถไฟ ยุครถไฟ-เรือเมล์ และยุคสิบล้อจ้าว
ถนน ท�ำให้ เห็นความเปลี่ยนแปลงในช่วงเวลาต้นสมั ยรัตนโกสินทร์มาจนถึงปัจจุบัน
งานที่ศึกษาดังกล่าวนอกจากเป็นร้อยแก้วแล้ว บางชิ้นยังเขียนด้วยร้อยกรอง คือ
กลอนแปด เช่น การเขียนบันทึกประวั ติศาสตร์เมืองพัทลุงและเมืองตรัง (พ่วง