296 สืบโยดสาวย่าน
จั งหวัดระนองมีสวนสมรมเหลือไม่มากนัก สวนสมรมในพื้นที่ดังกล่าวส่วนมากเป็น
สวนเก่าแก่ตกทอดมา 2 – 3 ชั่วอายุคน สวนใหม่ๆ ที่ท�ำแบบสวนสมรมมี ไม่มาก
นัก ชาวบ้านที่ท�ำสวนสมรมส่วนใหญ่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ โดยที่ผู้สืบทอดใช้
ชีวิตในท่ามกลางสวนสมรมอยู่แล้วจึงเรียนรู้ตามธรรมชาติ สวนสมรมเป็นสวนซึ่ง
เจ้าของปลูกทุกอย่ างที่จะกินและใช้ ปล่อยให้อยู่ตามธรรมชาติโดยไม่ จัดระเบียบ
คอยแผ้วถางโคนต้นบ้างในช่วงฤดูเก็บเกี่ยวผล และคอยระวังมิให้เถาวัลย์ขึ้นคลุม
จนต้นไม้ตาย เป็นการปลูกเพื่อยังชีพ แบ่งปันในหมู่เพื่อนฝูงและญาติมิตรที่เหลือ
ขายเป็นรายได้ การท�ำสวนสมรมไม่ต้ องใช้ปัจจัยมากเพราะไม่ใช้ปุ๋ยเคมี และยา
ฆ่าแมลง จะมีก็เฉพาะการปลูกซ่อมแซม เป็นสวนที่ไม่ท�ำให้ร�่ำรวย แต่อยู่ได้อย่าง
พอเพียง มีความปลอดภัยและมีความสุขตามอัตภาพ
มีงานศึกษาค้นคว้าที่เจาะลึกเกี่ยวกับการท�ำสวนลองกองในจังหวัดนราธิวาส
(วิจิตรา แก้วสุข, 2546) ด้วยการศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความส�ำเร็จในการท�ำ
สวนลองกอง ขั้นตอนและวิธีการท�ำสวนลองกอง และผลกระทบของการท�ำสวน
ลองกอง ด้านความส�ำเร็จขึ้นอยู่กับสภาพทางกายภาพอันได้แก่ คุณภาพของดิน
สภาพภูมิอากาศ และความสูงต�่ำของพื้นที่ที่พอเหมาะ ปัจจัยทางเศรษฐกิ จสังคม
และวัฒนธรรม ได้แก่ มีการถือครองที่ดินจ�ำนวนมาก ทุ นแรงงาน มีตลาดรองรับ
ผลผลิต มี การคมนาคมขนส่งที่ดี มี ความสัมพันธ์อันดีกับเพื่อนบ้าน และหน่วย
งานการปกครองท้องถิ่นเห็นความส�ำคัญ และให้การสนั บสนุ น ส่วนปัจจัยด้าน
มนุษย์ นอกจากผู้ท� ำต้องมีความรู้ความสามารถในการท�ำสวนลองกองแล้วต้องมี
ความช�ำนาญในการดูแลลองกองทุกระยะ ส�ำหรับปัจจัยทางชีวภาพจะต้องๆดูแล
รักษาและก�ำจัดวัชพื ช กาฝาก แมลง และโรคพืช ด้านขั้นตอนและการท�ำสวน
ลองกองเกษตรกรจะต้องเตรียมการปลูก เช่น พันธุ์ การก�ำหนดพื้นที่ การขุดหลุม
ฯลฯ ภายหลังที่ปลูกแล้วต้องมีการดูแลรักษาอย่างดี ต้องให้น�้ำ ปุ๋ย มีการก�ำจัด
วัชพืช การตัดแต่งกิ่ ง การก�ำจัดศัตรูพืช ฯลฯ และในการเก็บเกี่ยวผลต้องรู้สภาพ
ของลองกองที่สุกเต็มที่ ต้องมีแรงงานและเครื่องมือต่างๆ ที่ดี ต้องคัดเลือกเกรด
ลองกอง และบรรจุ ลังกระดาษพร้อมเพื่ อจ�ำหน่าย ส�ำหรับผลกระทบจากการท�ำสวน