290 สืบโยดสาวย่าน
การขุดค้นพบมากที่สุดได้แก่ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร จากการค้นพบปรากฏว่า
มีทั้งเป็นศิลปะของจีนและอิ นเดีย
บทความเรื่อง เทคโนโลยีและศิ ลปกรรมสมัยโบราณในภาคใต้ (อมรา
ศรีสุชาติ, 2542) ได้เสนอสาระซึ่งศึกษาจากโบราณวัตถุ และหลักฐานโบราณคดี
ตั้งแต่สมัยก่ อนประวัติศาสตร์ และสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ พบว่ า มีวัตถุดิบที่เป็น
ปัจจัยส�ำคัญต่อการก�ำเนิด และพัฒนาการทางเทคโนโลยีของประดิ ษฐกรรม ได้แก่
ไม้ซึ่งนอกจากจะใช้เป็นวัตถุดิบส� ำหรับประดิษฐกรรมในสมัยแรกๆ เช่น ภาพเขียน
บนฝาผนังถ�้ำต่างๆ แล้ว ยังเป็นหลักฐานส�ำคัญต่อการก�ำหนดอายุสมัยของชุมชน
และยังแสดงถึงขั้นตอนส�ำคัญของการพัฒนาทางเทคโนโลยีของโบราณ ตั้งแต่การ
รู้จักใช้ไม้อันอาจเกิดจากการน�ำไม้มาขัดสีให้เกิดไฟ ซึ่งเป็นผลที่น�ำไปสู่การค้นพบ
เทคโนโลยีเกี่ยวกับความร้อน นอกจากนั้นยังมีหิน แร่ประกอบหิน กระดูกเปลือก
หอย ดินปั้น ดินดิบ ดินเผา ซึ่งประดิษฐกรรมเครื่องปั้นดินเผาที่ได้แสดงให้เห็นถึง
ความสัมพันธ์ของเทคโนโลยี ความร้อน และวัตถุ ที่เป็นดินที่ส�ำคัญอีกอย่ างหนึ่ง
คือ ท�ำให้มีการสร้างเตาเผา และอิฐ ส�ำหรับสถาปัตยกรรมและเทคโนโลยีเกี่ยว
กั บความร้อนที่พัฒนาในระดับสูงขึ้น นอกจากนี้ยังมีโลหะหลอมมีการพบหลั ก
ประกอบที่แสดงให้เห็นว่าคนในชุมชนโบราณภาคใต้ รู้จักเทคโนโลยีของงานโลหะ
กรรม คือ การพบเบ้าหลอมโลหะ และเครื่องประดับ ส่วนประดิ ษฐกรรมต่างๆ เช่น
การกะเทาะและขัดแต่งหินให้เป็นประดิษฐกรรม ศิลปกรรมบนฝาผนังหิน การท�ำ
เครื่องปั้นดิ นเผา การท�ำลูกปัดแก้ว สิ่ งเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงการมีพัฒนาการทาง
ด้านเทคโนโลยี และศิลปกรรมสมัยโบราณของคนโบราณในภาคใต้ได้เป็นอย่างดี
ส่วนบทความเรื่อง เขาขุนพนม : จากหน้าเขาถึงหลังเขา (สมพุทธ ธุระเจน,
2541) มีสาระส� ำคัญเกี่ยวกั บสภาพทางกายภาพของเขาขุนพนมว่ ามี ถ�้ำอยู่
เป็นจ�ำนวนมาก จากการส� ำรวจของโบราณคดีพบว่าถ�้ำดังกล่ าวน่ าจะเป็ น
แหล่งพั กอาศัยชั่วคราวหรื อล่ าสัตว์ ของคนก่อนยุ คประวั ติศาสตร์ หลักฐาน
ที่พบนอกจากเครื่องมือหินขัด เศษภาชนะดินเผาเนื้อหยาบที่มีการแต่งลาย
เชือกทาบแล้ว ยังพบหลั กฐานสมัยประวั ติศาสตร์ ยุคต้ นที่แสดงว่าเคยเป็น