286 สืบโยดสาวย่าน
ด้านอาชีพสะท้อนให้เห็นอาชี พเกษตรกรรม อาชีพค้าขาย อาชีพรับราชการ อาชีพ
รับจ้าง วัฒนธรรมด้านการละเล่นสะท้อนให้ เห็นการแสดงหนังตะลุ ง การแสดง
โนรา การเล่นการพนัน และการละเล่นของเด็ก ส่วนวัฒนธรรมด้านเทศกาลและ
พิธีการสะท้อนให้เห็นเทศกาลที่เกี่ยวกับประเพณี ศาสนา เทศกาลประจ�ำปี พิธีการ
เกี่ยวข้องกับศาสนาและความเชื่ อ พิธีการที่เกี่ ยวกับชีวิต วั ฒนธรรมด้านวรรณกรรม
พื้นบ้าน สะท้อนให้เห็นนิทานพื้นบ้าน ปริศนาค�ำทาย สุ ภาษิตและวิ ทยาการพื้น
บ้าน วัฒนธรรมที่ปรากฏดังกล่าวสอดคล้องกันอย่างมากกับวิถีชีวิตชาวบ้านในอดีต
แต่ปัจจุบันได้ปรับเปลี่ยนไปในส่วนปลีกย่อย แต่วัฒนธรรมที่เป็นเค้าโครงเดิมยังไม่
เปลี่ ยนแปลง
ด้านวรรณกรรมประเภทลายลักษณ์ งานศึกษาที่เป็นพื้ นฐานส�ำคัญ คือ
วัฒนธรรมการสร้ างวรรณกรรมในภาคใต้ (สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์, 2547) ผู้เขี ยน
บทความนี้เน้นวรรณกรรมที่บันทึกในหนังสือบุดหรือสมุดข่อย และใบลานเท่านั้น ผู้
ศึกษาวินิจฉัย ค�ำว่าสร้างในวรรณกรรมท้องถิ่นว่า หมายถึง การแต่ง การใช้ทุนทรัพย์
การจัดให้มีการแต่ง หรือคัดลอก “การสร้าง” หรือ “ผู้สร้าง” จึงมีหลายนัย ชาว
พุทธภาคใต้สร้างหนั งสือเพื่อบูชาธรรม เพื่อเอาบุญ การสร้างพระธรรมไว้ในศาสนา
ถื อว่าเป็นธรรมทานซึ่งได้รับอานิสงส์เป็ นเลิศ ส�ำหรับการเขียนวรรณกรรมท้องถิ่น ผู้
เขียนอาจจะหมายถึ งผู้แต่ง หรือผู้คัดลอก หรืออาจจะเป็นคนเดียวกัน ความจ�ำและ
ความคิดเป็นปัจจัยส�ำคัญยิ่งของผู้ แต่ง ส่วนผู้ คัดลอกอาจจะเป็นผู้ร่วมแต่ง หรื ออาจ
จะจ้างให้คัดลอกก็ได้ โดยที่จะต้องเป็นผู้มีลายมื อดี คติการสร้างหนังสือที่ส�ำคัญอีก
อย่างหนึ่ง คือ เพื่อใช้ประกอบการอ่านหนังสือให้แตกจึงมีการคัดลอกกันแพร่ หลาย
ในส่วนของวรรณกรรมเรื่องต่างๆ ได้มีผู้รวบรวม ปริวรรต ศึกษาวิเคราะห์ ไว้มากมาย
แต่ส่วนใหญ่เป็นการวิเคราะห์อย่างง่ายๆ คือ วิเคราะห์โครงสร้างหรือองค์ประกอบ
ตามด้วยการวิเคราะห์คุณค่า เช่น การศึกษาวรรณกรรมเรื่อง พระพุทธโฆษาจารย์
ทุคตะ สุวรณกุ มาร นกจาบ เป็นต้น
ในส่วนของวรรณกรรม มี ผลงานอีกเรื่องหนึ่งที่ส�ำคัญอย่างยิ่ง คือ วรรณกรรม
ทักษิณ : วรรณกรรมคั ดสรร (ชวน เพชรแก้ว และคณะ, 2547) งานชิ้นนี้ศึกษา