งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 287
วรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ซึ่งบันทึกในหนั งสือบุด ใบลาน และอื่นๆ เป็นจ� ำนวน
มาก แล้วประเมินคุณค่าคัดสรรวรรณกรรมจ�ำนนวน 84 เรื่อง มาศึกษารายละเอียด
วรรณกรรมแต่ละเรื่องน�ำมาปริวรรตจัดพิมพ์ เผยแพร่เป็นชุดวรรณกรรมทั กษิ ณ :
วรรณกรรมคัดสรร งานชิ้นนี้เป็นงานประมวลวรรณกรรมภาคใต้ที่สมบูรณ์ที่สุดเท่าที่
เคยมีมา สาระส�ำคัญของวรรณกรรมครอบคลุมเกี่ยวกับต� ำนาน วรรณกรรมประโลม
โลก วรรณกรรมพุทธศาสนา วรรณกรรมแบบเรียน วรรณกรรมค�ำสอน ฯลฯ ผล
งานดังกล่าวนี้นับเป็นงานสืบทอดที่ส�ำคัญยิ่งเพราะการศึกษาจากต้นฉบับเดิ มก�ำลัง
ประสบปัญหาเนื่องจากผุ กร่อน และสูญหาย เกี่ยวกับการศึ กษาวรรณกรรมมีงาน
ศึกษาวิเคราะห์ที่น่าสนใจเรื่องหนึ่ง คือ จินตภาพในนิทานประโลมโลกท้องถิ่ นภาค
ใต้ ผู้ศึกษาน�ำวรรณกรรมจ�ำนวน 14 เรื่อง มาศึ กษากลวิธีการสร้างจินตภาพ พบ
ว่า มีการสร้างจินตภาพ 2 ลักษณะ คือ การกล่าวตรงไปตรงมา และการใช้โวหาร
ในส่วนของการใช้โวหาร พบว่า มีโวหารอุปมา โวหารอุปลักษณ์ โวหารปรนามนัย
เป็นต้น ด้านการใช้ค�ำเพื่อสร้างจินตนาการ พบว่า มีการเล่นเสียงของค� ำ ความ
หมายของค�ำ และการใช้ค�ำเฉพาะถิ่น ส่วนภาพสะท้อนทางสังคม ได้สะท้อนสภาพ
ความเป็นอยู่ สถาบันครอบครัว หลักธรรมในสังคม เป็นต้น ส�ำหรับภาพสะท้อนทาง
วัฒนธรรมได้สะท้อนให้เห็นการแต่งกาย เครื่องมือเครื่องใช้ มหรสพพื้นบ้าน ฯลฯ
จากงานเรื่องนี้ท�ำให้เห็นว่าจินตภาพมีความส�ำคัญต่อการสร้างนิทานประโลมโลก
เพราะช่วยในการสื่อความหมาย และแสดงให้เห็นลักษณะเฉพาะของวรรณกรรม
นิทานประโลมโลกของภาคใต้ที่ชัดเจน
การศึกษาเกี่ยวกับวรรณกรรมภาคใต้ นอกจากศึกษาจากวรรณกรรมรุ่ นเก่า
ที่บันทึกในหนังสือบุดและใบลานแล้ว ยังศึกษาครอบคลุมถึงงานวรรณกรรมรุ่ นหลัง
คือ เพลงเพื่อชีวิต และเพลงลูกทุ่ งภาคใต้อีกด้วย งานวิเคราะห์ภาพสะท้อนทาง
สังคมและวัฒนธรรมที่ปรากฏในเพลงเพื่อชีวิ ตของแสง ธรรมดา (ดุสิต ศิ ริรักษ์ ,
2547) ได้วิ เคราะห์ภาพสะท้อนเกี่ยวกับครอบครัว เศรษฐกิจ การเมือง การปกครอง
ภาษา ค่านิยม และประเพณี นอกจากนี้เนื้ อเพลงยังสะท้อนศิลปะการใช้ค� ำที่แสดง
อารมณ์ และคุณค่าทางสุนทรียศาสตร์ ผลงานอีกเรื่ องหนึ่ง คือ การวิเคราะห์ความ