งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 283
ที่แสดงถึงความเป็นท้องถิ่นที่ชัดเจน เช่น ขนบนิยมทางฉันทลักษณ์ การใช้กาพย์
โดยเฉพาะอย่างยิ่งกาพย์สุรางคนางค์ หรือ “ราบ” การกล่าวถึงวัฒนธรรมพื้นบ้าน
เช่น บทชมโฉม บทประณามพจน์ การใช้ดนตรีกาหลอ การดับธาตุ การแต่งกาย
ฯลฯ ล้วนเป็ นอัตลักษณ์ที่โดดเด่นทั้งสิ้น (สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์, 2547) งานอีกชิ้นหนึ่ง
คือ วั ฒนธรรมการใช้ภาษาถิ่นใต้ งานชิ้นนี้เป็นงานที่ ผู้ศึกษาได้ประมวลจากความ
เป็นคนท้องถิ่นภาคใต้และประสบการณ์ที่ศึกษาเกี่ยวกับภาคใต้มายาวนานท�ำให้
สามารถหยั่งเห็นจากข้อมูลที่ตนเองคลุกคลี อยู่ คือ เห็นอัตลักษณ์ที่ เด่นชัดของชาว
ภาคใต้ โดยมองจากส�ำเนียงพูด ซึ่งเป็นที่ประจักษ์กันดีว่าห้าวละห้วน เป็นเหตุให้
เกิดการปรับแปลงถ้อยค�ำที่รับมาจากภาษาของชนกลุ่ มอื่นซึ่งมีหลายพยางค์ด้วย
การรวบรัดพยางค์ให้สั้นเข้า เช่น มะพร้าว เป็น พร้าว มะละกอ เป็น ลอกอ เป็นต้น
นิสัยการพูดห้าวและห้วนนี้ท�ำให้การพูดสนทนาของชาวภาคใต้ขาดเสียงที่เสริมแต่ง
เพื่อให้ฟังไพเราะอ่อนโยน แต่ทั้งนี้ ผู้ใช้มิได้รู้สึกมีเจตนาที่แสดงอาการแข็งกระด้าง
ต่อผู้ร่วมสนทนา ชาวภาคใต้ถือว่า ถ้อยค� ำส่วนใหญ่ยกเว้นค� ำดุด่าเป็นค�ำสุภาพ
ใช้เกือบทุกกาลเทศะและกับบุคคลแทบทุกชั้น ไม่ต้องเปลี่ยนแปลงให้แตกต่างกัน
ไป (สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์ และดิลก วุ ฒิพาณิชย์, 2542) นอกจากนี้ชาวภาคใต้สมัย
ก่อนถือว่าตัวหนังสือ และหนังสือเป็นของสูงมีความศักดิ์สิทธิ์และขลัง เชื่อว่าถ้าใคร
เหยียบหรือข้ามจะท�ำให้เรียนหนังสือไม่จ�ำ จึงมักบูชาหนังสือและเก็บรักษาไว้อย่าง
ดี และชาวภาคใต้นิยมเล่นค�ำผวน คือ การพูดให้ผู้ฟังคิดทวนกลับแล้วมีความหมาย
อีกแง่หนึ่ง ซึ่งส่วนมากเมื่อทวนกลับแล้วจะมีความหมายไปทางหยาบโลน ทั้งสอง
บทความดังกล่าวเป็นการใช้ข้อมูลที่ตกผลึ กมาวิเคราะห์ โดยโยงกั บสิ่งที่ปรากฏอยู่
เข้ามาอธิบายความหมาย ท�ำให้เห็นถึ งลักษณะโดดเด่นหรืออัตลักษณ์ได้เป็นอย่าง
ดี อีกบทความหนึ่งที่แสดงถึงการใช้ ภาษาของชาวไทยภาคใต้ซึ่งเป็นมุมมองที่น่า
สนใจ คือ ศึกษาจากการตั้งชื่อของชาวภาคใต้ในวัฒนธรรมไทยพุทธ งานชิ้นนี้ศึกษา
การตั้งชื่อเพื่อเรียกขานกันในภาคใต้ โดยกล่าวย้อนไปถึงในสมัย กรุงศรี อยุธยาว่า
ภาษาที่ใช้ตั้งชื่อส่วนใหญ่เป็นค�ำไทยแท้ มีพยางค์เดี ยวและที่มีค�ำประสม เช่น สุก ค�ำ
ด�ำ อ่อน เกลี้ยง เรื่ อง กองทอง พานทอง ฯลฯ ที่ตั้งชื่อเป็นค�ำสันสกฤตก็มีบ้าง เช่น
ราช เพชร บุญ กาศ เป็นต้น พร้อมกับวินิจฉัยว่า การใช้ภาษาสันสกฤตเช่นนี้สืบเนื่อง