96 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
“แม้ว” เป็น “ม้ง” จาก “อีก้อ” เป็น “อ่าข่า” และจาก “มูเซอ” เป็น “ลาหู่ ” เป็นต้น
เรื่องที่สอง การรณรงค์ ให้สื่ออธิบายวิถีชีวิตและวัฒนธรรมในลักษณะที่ถูกต้องและ
เป็นด้านบวก การเรียก “ไร่หมุนเวี ยน” แทนที่ “ไร่เลื่อนลอย” การแก้ความเข้าใจ
ที่ผิดพลาด เช่น เรื่องของ “มิดะ” และ “ลานสาวกอด” ที่ถูกให้ความหมายในเรื่องเพศวิถี
ในทางลบ รูปแบบทางวัฒนธรรมเช่นเครื่องแต่งกาย ที่น�ำไปใช้อย่างไม่ถูกต้องใน
ภาพยนตร์และสื่ออื่นๆ เป็นต้น
ในการรวบรวมงานศึ กษาวิจัยที่เกี่ ยวกับชาติพันธุ์สัมพันธ์ทางภาคเหนือ
ของประเทศไทย ในระยะกว่าทศวรรษที่ผ่านมา แม้ว่าแนวทางการศึ กษาแบบ
หลังสมัยใหม่จะเป็นที่นิยมมากขึ้น แต่ผู้เขียนก็พบว่ายังมีการใช้แนวทางการศึกษา
แบบอื่น ด้วยเหตุนี้ การใช้ค�ำที่เหมือนกันในแต่ละงาน อาจจะมีความหมาย
ไม่เหมือนกัน เช่น การศึกษา “อัตลักษณ์ชาติพันธุ์” ที่ยังคงนิยมศึกษามาจนถึง
ปัจจุบัน อาจจะมีความหมายเดียวกับวัฒนธรรมเฉพาะของกลุ่มชาติพันธุ์ หรืออาจจะ
หมายถึงกระบวนการสร้ างวาทกรรมที่เกี่ยวกั บความเป็นกลุ่ มชาติ พันธุ์ หรืออาจจะ
เป็นเรื่องของการแสดงออกเชิงสั ญลักษณ์ในพิ ธีกรรม ต� ำนาน การปฏิ บัติ
ทางวัฒนธรรม หรือในชีวิตประจ�ำวัน ตามแต่แนวทางที่ผู้ศึกษาจะน� ำมาใช้ ทั้งนี้
งานศึกษาที่ รวบรวมส� ำหรับการสังเคราะห์ และประเมินครั้งนี้ มีทั้งงานที่ ศึกษา
กลุ่มชาติ พันธุ์เฉพาะกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งในกลุ่ม “ชาวเขา” ที่อยู่บนพื้นที่สูง หรือกลุ่ม
คน “ไท” หรือ “ไต” ที่อพยพมาอยู่ในประเทศไทยนานแล้ว หรือแรงงานย้ายถิ่น
จากประเทศเพื่อนบ้ าน ซึ่งจ�ำนวนไม่น้อยมาจากกลุ่มชาติพันธุ์เดียวกันกับที่ มีอยู่
ในประเทศไทย งานศึ กษาเหล่านี้อาจจะเกี่ยวพันกับเรื่ องใดเรื่องหนึ่งหรือประเด็นใด
ประเด็นหนึ่ง เช่น การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ เศรษฐกิจ การค้า การท่องเที่ยว
ระบบการเมื องการปกครอง ประวัติศาสตร์ ศาสนา ฯลฯ เป็นงานศึกษาขบวนการ
เคลื่อนไหวของกลุ่ มชาติ พันธุ์ในท่ามกลางความสัมพันธ์และความขัดแย้งกับรัฐและ
กลุ่มอื่ นๆ หรือเป็นงานที่น�ำมิติชาติพันธุ์ สัมพันธ์ไปศึ กษาเชื่อมโยงกั บมิติอื่นเช่ น
เพศสภาพ ชนชั้น วรรณะ (caste) สถานภาพ (status) ฯลฯ
อนึ่ ง ในระยะกว่าทศวรรษที่ผ่านมา มีวิทยานิพนธ์หรือการศึกษาวิ จัย
จ�ำนวนมาก ที่ใช้ กลุ่มชาติพันธุ์ บนพื้นที่สูงหรือ “ชาวเขา” เป็นกลุ่มหรือพื้ นที่เป้าหมาย