งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 93
และให้ความหมายว่าชาติพันธุ์สัมพันธ์เป็นสิ่งที่ “สังคมสร้างขึ้นมา เกี่ยวกับการ
สืบเชื้อสายและวัฒนธรรม (Social Construct of Descent and Culture) รวมทั้งความ
หมายของระบบการจ�ำแนกประเภท (classification System) ที่เกิดตามมา” ด้วยเหตุนี้
กลุ่มชาติ พันธุ ์ ก็หมายถึง การสร้างจินตนาการหรือประดิษฐ์คิ ดค้นทางสั งคม
ในเรื่องที่เกี่ยวกับการสืบเชื้อสายและวัฒนธรรมร่วมกัน โดยในทางรูปธรรมอาจจะมี
การสืบเชื้อสายและวัฒนธรรมร่วมกันอยู่จริงก็ได้ขณะเดียวกันก็เป็นกลุ่มที่สร้างขึ้น
ทางสังคมด้วย (Socially Constructed) ดังตัวอย่างกลุ่ม “ไดยั ก” (Dayak) ในบริเวณ
ชายแดนของมาเลเซียและอินโดนีเซีย ที่ สุเทพ สุนทรเภสัช (2548:11) ยกตัวอย่าง
ว่าหมายถึงกลุ่มใดกันแน่ เมื่อค� ำว่า “ไดยัก” เป็นภาษามลายูที่มีความหมายว่า
“ชนบท” บางทีอาจจะถูกเรียกด้วยชื่ออื่นอีกหลายชื่อเช่น “อีบาน” หรือ “บิดายุฮ์”
จึงเป็นค�ำถามว่าชาวไดยักเป็นกลุ่ มชาติพันธุ์ ที่แท้ จริงหรือไม่ ในความหมายใด
นอกจากนี้ สุเทพ สุนทรเภสัช (2548: 35) ยังเน้นว่า “ชาติพันธุ์ สัมพันธ์ ไม่ใช่เป็นเพียง
“ความแตกต่าง” เท่ านั้น แต่ยังเป็นเรื่ องของความไม่เท่ าเทียมกันทางโครงสร้างและ
การล�ำดับขั้นของความแตกต่าง” อีกด้วย ในขณะที่ฉวีวรรณ ประจวบเหมาะ (2547: 4)
แปลค�ำว่า ethnicity เป็นชาติพันธุ์ ธ�ำรง หรือการศึ กษาการธ�ำรงชาติพันธุ์ หรือ
จิตส�ำนึกชาติพันธุ์ และเห็นว่ามีการให้ความหมายหลายแบบ บางคนเช่น Isajew
(1973: 111 อ้างใน ฉวี วรรณ ประจวบเหมาะ 2547:5) ให้ความหมายที่แคบถือว่าการ
ศึกษาชาติพันธุ์ธ�ำรง (ethnicity) คือการศึกษากลุ่มชาติพันธุ์ (ethnic group) ในขณะ
ที่แอบเนอร์ โคเฮน (Abner Cohen) ให้ความหมาย ชาติพันธุ์ธ�ำรงในลักษณะที่กว้าง
นั่นคือถือว่าเป็น “ระดับที่สมาชิ กขององค์รวม (collectivity) ยอมรับเอาบรรทัดฐาน
ร่วมในกระบวนการปฏิสัมพั นธ์ทางสังคม” (เพิ่ งอ้าง หน้า 5)
ส�ำหรับแนวทางหน้าที่นิยม เน้นท�ำความเข้าใจชาติพั นธุ์สัมพั นธ์ในลักษณะ
เครื่องมือของการปรับเปลี่ยนสถานภาพ เพื่อการอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุขในสังคม
แนวทางนี้เกี่ ยวพันกับแนวทางโครงสร้างนิยม ที่ให้ความส�ำคัญกั บการท�ำความ
เข้าใจโครงสร้างความสัมพันธ์ ทางการเมือง เศรษฐกิจ สั งคมและวัฒนธรรม
ทั้งภายในและระหว่างกลุ่มหรือชุมชน และศึกษาวิเคราะห์ว่าชาติพันธุ์สัมพันธ์มี